Pierwsza pomoc przedmedyczna to czynności wykonywane przez osobę udzielającą pierwszej pomocy, które prowadzą do zabezpieczenia i utrzymania przy życiu poszkodowanego. Wykonuje się ją aż do momentu przyjazdu wykwalifikowanych służb. Warto wiedzieć jak jej udzielić, ponieważ może uratować czyjeś życie. Jakie są etapy pierwszej pomocy i na czym ona polega? Poniżej kompleksowy poradnik.
Spis treści
Pierwsza pomoc przedmedyczna – etapy udzielania pomocy
Każdy z nas może stać się świadkiem zdarzenia, które jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia lub życia. W takiej sytuacji najważniejsze jest podjęcie natychmiastowych działań (jeszcze przed przyjazdem służb), które mają zminimalizować ryzyko zdarzenia lub podtrzymać życie.. Na początek należy ocenić sytuację i zabezpieczyć miejsce zdarzenia (np. wystawić trójkąt ostrzegawczy). Później ocenić stan poszkodowanego (czy jest przytomny, czy oddycha, porusza się?) i wezwać pomoc. Numery alarmowe to:
- Pogotowie Ratunkowe – 999
- Centrum Powiadamiania Ratunkowego – 112
- Straż Pożarna – 998
- Policja – 997
Ostatnim krokiem jest udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej według potrzeby. Dzwoniąc na numer alarmowy, należy udzielić szczegółowych informacji o miejscu zdarzenia, jego rodzaju (zatrucie, porażenie prądem, wypadek), stanie poszkodowanych, ich liczbie, wieku i płci. Musimy powiadomić dyspozytora czy potrzebne są dodatkowe służby (np. straż pożarna) podać swoje dane oraz numer zwrotny. Nigdy nie można rozłączać się samemu.
Pierwsza pomoc przedmedyczna – zasady udzielania
Udzielanie pomocy powinniśmy zacząć od wezwania fachowej pomocy. Następnie musimy zadbać o drożność dróg oddechowych oraz komfort termiczny i psychiczny poszkodowanego. Bezwzględnie należy pozostać na miejscu zdarzenia. Osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna sprawdzać oddech ofiary co minutę, nie poruszać go bez potrzeby. Obowiązuje zakaz podawania leków, jedzenia oraz picia. Zmiana pozycji poszkodowanego jest konieczna tylko i wyłącznie, kiedy poszkodowany nie oddycha, albo gdy istnieje zagrożenie na miejscu wypadku (ewakuację należy przeprowadzić na plecach).
Jeśli poszkodowany nie oddycha, mamy zaledwie 4 minuty na przywrócenie mu oddechu. Po tym czasie zajdą w jego mózgu nieodwracalne zmiany. Najważniejsze jest pokonanie strachu przed działaniem. Nawet nieprecyzyjnie przeprowadzona resuscytacja jest lepsza niż jej brak.
Szczegółowe zasady udzielania pierwszej pomocy
Zawsze sprawą nadrzędną jest bezpieczeństwo ratownika. Dlatego zbliżając się do miejsca zdarzenia, musimy je obserwować, mając na uwadze bezpieczeństwo poszkodowanego, ale i własne. Jeśli poszkodowany jest przytomny, zapytajmy go o przebieg zdarzenia, oceńmy jego stan oraz zanotujmy wywiad, by te informacje przekazać służbom ratunkowym.
Ocena stanu ABCD:
- A – sprawdzamy, czy drogi oddechowe są drożne. Jeśli nie to udrażniamy.
- B – sprawdzamy, czy poszkodowany oddycha i ile wykonuje oddechów na minutę. Jeśli nie, podejmujemy resuscytację.
- C – oceniamy czy nie ma krwawień zewnętrznych, jeśli są, tamujemy je. Zapewniamy też komfort termiczny.
- D – oceniamy stan świadomości poszkodowanego, zadając mu proste pytania i przeprowadzamy wywiad.
Wywiad SAMPLE:
- S – pytamy, co się wydarzyło i jakie dolegliwości odczuwa poszkodowany.
- A – pytamy, czy poszkodowany jest na coś uczulony.
- M – pytamy, czy poszkodowany przyjmuje jakieś leki.
- P – pytamy, czy poszkodowany choruje przewlekle.
- L – pytamy, kiedy poszkodowany jadł ostatni posiłek.
- E – pytamy, czy poszkodowany pamięta okoliczności wypadku.
Jeżeli ofiara jest nieprzytomna, musimy udrożnić drogi oddechowe – wyjąć ciała obce z ust, delikatnie odchylić głowę i wysunąć żuchwę oraz ocenić czy oddycha. Przysuwamy ucho do ust i nosa ofiary, kładziemy dłoń na klatce piersiowej, obserwujemy czy klatka się porusza i próbujemy wyczuć oddech. Jeżeli to nie przynosi efektu, przystępujemy do resuscytacji krążeniowo-oddechowej w schemacie dwa oddechy/30 uciśnięć klatki piersiowej.
