Regularny cykl menstruacyjny potwierdza fakt, że hormony kobiety funkcjonują prawidłowo oraz co miesiąc wytwarzają komórkę jajową. Poza długością cyklu oraz przewidywalnością, obserwując cykl można uzyskać subtelne wskazówki na temat tego, że w organizmie dochodzi do owulacji (wraz z dokładnym określeniem czasu, kiedy jest najlepszy moment na seks, aby zwiększyć szanse na zajście w ciążę). W przypadku większości kobiet owulacja, występuje na 14 dni przed kolejnym okresem. Jeśli zatem dobrze obserwujesz swoje ciało z łatwością możesz obliczysz swoje dni płodne – czyli te w których masz największą szansę na zajście w ciążę.
Spis treści
Czym są dni płodne i owulacja?
Dni płodne u kobiet występują w środku cyklu. Jak pisaliśmy wcześniej przyjmując, że cykl trwa około 28 dni wówczas dni płodne przypadają na 10-18 dzień cyklu. To czas kiedy masz największe szanse na zajście w ciążę. Aby lepiej zrozumieć cały proces warto wspomnieć na początku o jajeczkowaniu, w którym dochodzi do pęknięcia pęcherzyka Graafa oraz uwolnienia dojrzałej komórki jajkowej z jajnika. Po owulacji komórka jajowa przemieszcza się w dół jajowodu w kierunku macicy. Jeśli po drodze napotka plemniki, wówczas dojdzie do zapłodnienia. Jajeczkowanie zazwyczaj odbywa się raz w miesiącu. Rzadko dochodzi do uwolnienia się dwóch komórek jajowych w odstępie kilku godzin.
Jak się okazuje spłodzenie dziecka nie jest tak prostą sprawą. Jeśli doskonale znasz swoje ciało z łatwością zauważysz dni płodne. Jednak u większości kobiet cykle bywają nieregularne, przez co określenie dni płodnych bywa o wiele trudniejsze. Dodatkowo pamiętaj, że nasz organizm jest tak skonstruowany, że regularność dni płodnych może zostać zaburzona przez czynniki zewnętrzne np. stres, infekcja.
Kalkulator dni płodnych – jak działa?
Zgodnie z fachową literaturą cykl menstruacyjny dzielimy na 3 fazy:
- fazę niepłodności względnej – to czas przed owulacją, gdzie długość jej trwania jest względna i zależy od czasu w jakim komórka jajowa dojrzewa. W tej fazie ze względu na niewielką ilość estrogenu ilość śluzu jest niewielka oraz lepka. Często kobieta odczuwa suchość w pochwie.
- fazę płodności – to czas kiedy następuje owulacja, czyli komórka jajowa zostaje uwolniona do jajowodu. Trwa ona zazwyczaj około 5-10 dni, licząc ją ok. 3-7 dni przed momentem owulacji. Podczas owulacji plemniki są w stanie zapłodnić komórką jajową, dodatkowo doliczając 3-4 dni po owulacji. Komórka żyje około 24 godziny w organizmie kobiety, po tym czasie zaczyna obumierać, a tym samym faza płodności dobiega końca. Śluz w pochwie w tym czasie jest przezroczysty i rozciągliwy, często kojarzony z białkiem jajka kurzego. Osoby, które pragną dziecka powinny współżyć regularnie, aż do momentu zniknięcia śluzu płodnego. Im więcej śluzu tym większa szansa na zajście w ciążę, transportując plemniki do macicy.
- fazę niepłodności bezwzględnej – to zazwyczaj okres 14 dni od obumarcia komórki jajowej do zakończenia miesiączki. W tym czasie nie może już dojść do zapłodnienia, ponieważ komórka jajowa obumarła. Pary, które nie planują potomstwa mogą wówczas współżyć bez dodatkowego zabezpieczenia. Śluz po owulacji często ustępuje i pozostaje go bardzo niewiele w formie lepkiej.
Obecnie Internet ułatwia nam zadanie korzystając z kalkulatora dni płodnych. Dzięki niemu online szybko określisz, kiedy możesz spodziewać się owulacji. Wystarczy wpisać datę ostatniej miesiączki oraz średnią długość trwania Twojego cyklu. Kalendarz dni płodnych określa poszczególne fazy cyklu kobiety, często określany mianem kalendarzyka małżeńskiego. Warto podkreślić, że kalendarz można stosować do planowania rodziny, niż jako metodę antykoncepcji. Nie da się bowiem obliczyć w 100% konkretnych dat dni płodnych, tylko w przybliżeniu.
Jak obliczyć dni płodne?
- Metoda termiczna (metoda Holta) – czyli predykcyjnej owulacji albo wykresowanie podstawowej temperatury ciała, co jest lepszym sposobem na określenie, kiedy faktycznie zachodzi owulacja. Metoda OPK służy do wykrywania poziomu hormonu luteinizującego (LH) w moczu (hormon ten pojawia się od jednego do dwóch dni przed owulacją). Ponieważ temperatura ciała podwyższa się, gdy zbliża się dzień owulacji, śledzenie jej w pierwszej kolejności rano jest kolejnym, chociaż mniej precyzyjnym, sposobem na określenie dnia owulacji. W tej metodzie dni płodne przyjmuje się sześć dni przed pierwszym wzrostem temperatury i trzy po nim. Na podstawie powstałych wykresów możemy w przybliżeniu wyznaczyć dni płodne. Aby dane były poprawne ważne, aby temperaturę badać przez około 5 minut o stałej godzinie. Badanie wykonujemy po przespanej nocy na leżąco, przed wstaniem z łóżka. Niestety obliczenia z tej metody nie są pewne i wymagają od kobiety dużej systematyczności.
- Metoda objawowo-termiczna (metoda Roetzera) -to metoda łączona, która polega na obserwacji śluzu oraz innych objawów np. bólów menstruacyjnych. Łączna interpretacja wyników pozwala określić dni płodne oraz niepłodne w cyklu.
- Metoda Billingsów – czyli obserwacja śluzu szyjkowego, który powstaje w kanale szyjki macicy. W trakcie trwania cyklu jak zauważyłaś śluz zmienia swoją konsystencję, kolor oraz zapach. Są one podyktowane zmianami hormonalnymi, które występują w różnych okresach cyklu. Śluz łatwo zbadać poprzez odciśnięcie na czystej chusteczce.
Dni płodne – objawy płodności
Zmiany hormonalne, które zachodzą podczas dni płodnych mogą nieść ze sobą następujące objawy:
- ból w dolnej części brzucha – pojawia się zazwyczaj przed jajeczkowaniem, mogą dokuczać sporadycznie
- wrażliwe piersi – po owulacji piersi kobiety są bardziej wrażliwe na dotyk, dodatkowe uczucie ciężkości
- wzrost libido – podczas fazy płodnej zwiększa się popęd seksualny u kobiet. Co ciekawsze kobiety często obserwują także poprawę ich wyglądu np. gładka cera
- wzdęcia
- zmiana pozycji szyjki macicy
- zagęszczenie włosów
- wrażliwość na zapachy
Obserwacja własnego ciała jako metoda wyznaczenia dni płodnych
Do wyznaczenia dni płodnych służy ocena cechy śluzu w okolicy przedsionka pochwy. Obserwacji tej można dokonywać o każdej porze dnia, ale zawsze w ten sam sposób. Ważna jest także regularność prowadzonych obserwacji. Ich celem jest ustalenie czasu płodnego oraz niepłodnego. Obserwując śluz można wyróżnić okresy w czasie cyklu miesięcznego: początek okresu płodnego sygnalizuje śluz o nowych cechach. Jest on gładki, jasny i śliski oraz przezroczysty,można go wyciągnąć w nitki. Towarzyszy mu uczucie śliskości oraz wilgotności w okolicy zewnętrznych narządów płciowych. Opisana powyżej zmiana charakteru śluzu to sygnał zbliżającej się owulacji (wyprzedza ją o 6 dni). Ostatni dzień w którym można stwierdzić objawy tu opisywane poprzedza dzień owulacji (ok. 24 godziny).
Dodatkowe badania?
Stała opieka ginekologiczna to jedna z metod monitorowania owulacji. Lekarz wykonuje kilka badań przy pomocy ultrasonograficznej głowicy dopochwowej (USG dopochwowe) w pewnych odstępach czasu. Obserwacje te trwają do chwili pęknięcia pęcherzyka oraz uwolnienia komórki jajowej. Na tej podstawie ocenia, czy zaczęły się dni płodne. Pomocniczo wykonuje się również badania krwi. Pomagają one w oznaczeniu poziomu hormonów.
Dodatkowo warto pomyśleć o zakupie specjalnego testu owulacyjnego, który znajdziesz w aptece. To koszt około 20-50 zł. Test wykrywa hormon luteinizującego (LH), który wzrasta podczas jajeczkowania. Owulacja pojawia się zazwyczaj w przeciągu 24-26h po piku LH. Test pozwala na określenie tego momentu poprzez oddanie próbki moczu. Próbka nie musi pochodzić z porannej toalety, ale dobrze jeśli na około 2 godziny przed wykonaniem testu ograniczymy spożycie płynów. Gdy pobierzemy próbkę moczu należy zanurzyć w nim pasek do zaznaczonego na nim poziomu. Jeśli na pasku pojawią się dwie kreski oznacza to, że hormon LH jest obecny w moczu.
U otyłych kobiet nadmiar tkanki tłuszczowej może zakłócić równowagę hormonów potrzebnych do owulacji i zajścia w ciążę. Z drugiej jednak strony, kobiety z za małą ilością tłuszczu w organizmie mogą mieć problem z zajściem w ciążę, gdyż organizm oszczędza energię, aby utrzymać prawidłowe funkcjonowanie reszty ciała. Może to zahamować owulację.
Dni płodne a płeć dziecka
Istnieje wiele metod planowania płci dziecka, żadna jednak nie jest potwierdzona naukowo. Jedną z nich jest odbywanie stosunku w ścisłej zależności od dni płodnych. Współżycie przed owulacją sprzyja poczęciu dziewczynki, natomiast współżycie w czasie lub krótko po owulacji sprzyja poczęciu chłopca. Zwolennicy tej teorii używają argumentu, że plemniki, które zawierają chromosom X są bardziej wytrzymałe. Natomiast chromosomy Y są szybsze i bardziej ruchliwe, dlatego szybciej docierają do uwolnionej komórki. Inną metodą jest kalendarz chiński, według którego płeć dziecka uzależnia się od wieku matki oraz daty poczęcia.
Ciąża – kiedy wybrać się do lekarza?
Większości par, która stosuje wyżej wymienione metody udaje się zajść w ciąże po kilku miesiącach. Warunkiem jest regularne współżycie oraz nie stosowanie dodatkowych form antykoncepcji. Warto jednak zauważyć, że wraz z wiekiem kobiety płodność zmniejsza się, zatem potrzebny czas do zajścia w ciąże może się wydłużać.
Jeśli uważasz, że Twoje starania nie są skuteczne, a czas biegnie nieubłaganie warto pomyśleć o konsultacji u lekarza. Może bowiem okazać się, że bezskuteczne staranie się o dziecko niesie ze sobą inne dolegliwości u Ciebie lub Twojego partnera. Warto wówczas wykonać dodatkowe badania, które zleci lekarz prowadzący.
