Poziom cukru we krwi regulowany jest przez dwa hormony – insulinę i glukagon. Jeśli organizm nie reaguje na insulinę (hormon produkowany przez trzustkę, który odgrywa kluczową rolę w metabolizmie glukozy), pojawia się insulinooporność. U osób chorych poziom cukru we krwi utrzymuje się na wysokim poziomie, co z kolei powoduje wytwarzanie większej ilości insuliny niż jest ona potrzebna.
Spis treści
Insulinooporność na czym polega i jakie objawy ze sobą niesie?
Odporność na insulinę wiąże się z otyłością wynikającą z nieprawidłowego metabolizmu, nadciśnieniem tętniczym, wysokim poziomem trójglicerydów oraz cholesterolu we krwi. Przy insulinooporności mogą pojawić się też choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak miażdżyca czy zespół policystycznych jajników. Występuje też niealkoholowe stłuszczenie wątroby, które prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego tego narządu.
Oporność organizmu na działanie insuliny może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Wysoki poziom insuliny obciąża trzustkę na skutek czego wydziela ona mniejszą ilość hormonu. Ze względu na to, że objawy insulinooporności są mało specyficzne i początkowo mogą nie budzić niepokoju opóźnia się postawienie trafnej diagnozy.
Wśród nich wyróżnia się:
- zwiększony apetyt,
- wzrost masy ciała,
- pojawienie się większej ilości tkanki tłuszczowej na brzuchu,
- nastroje depresyjne,
- senność,
- podwyższony poziom cukru,
- przyciemnienie skóry na karku, kolanach, łokciach i pod pachami.
Przyczyny insulinooporności
Nie do końca znane są przyczyny insulinooporności. Odpowiedzialność pokłada się zarówno w czynnikach genetycznych, jak i środowiskowych. Zaliczamy do nich:
- niezdrowa dieta
- brak aktywności fizycznej
- stres
- używki
- niedobór snu
Diagnostyka i leczenie
Istnieje kilka badań pomocnych w diagnozowaniu insulinooporności. Jednym z nich jest test obciążenia glukozą, który polega na doustnym podaniu glukozy, a następnie wykonaniu pomiaru jak szybko został przez organizm uregulowany poziom cukru oraz sprawdzenie prędkości produkcji insuliny. Badanie pozwala również określić sposób w jaki glukoza wchłania się do komórek organizmu.
Metoda HOMA polega na pobraniu krwi od pacjenta, z której następnie oznacza się poziom glukozy i insuliny. Z nich wylicza się wskaźnik insulinooporności tzw. HOMA-IR. Schorzenie jest diagnozowane przy HOMA-IR>2. Niektórzy specjaliści twierdzą, że należy zwrócić uwagę na dietę przy wyniku >1. Oznaczenie tego wskaźnika nie jest najważniejsze. Należy zaobserwować jak duży jest wyrzut cukru oraz szybkość, z jaką spada stężenie glukozy we krwi.
Kolejny parametr stosowany do stwierdzenia insulinooporności to GIR, oznaczany tzw. metodą klamry metabolicznej. Badanie polega na podawaniu glukozy i insuliny jednocześnie. Ilość insuliny jest stała, natomiast ilość glukozy zmienia się w trakcie badania. Badanie pozwala określić stopień rozwoju insulinooporności. Jest ono jednak kosztowne i dość skomplikowane, dlatego wykonuje się je rzadko.
Rola diety w insulinooporności
Sposób odżywiania się odgrywa ogromną rolę w łagodzeniu skutków choroby jaką jest insulinooporność. Dieta insulinoopornych nie powinna zawierać produktów, które gwałtownie podnoszą poziom cukru takich jak: soki owocowe, słodzone napoje, słodycze, suszone owoce oraz przetworzone produkty. Należy również ograniczyć liczbę węglowodanów, nawet tych pełnoziarnistych, do których należą: ryż, kasza lub pieczywo. Cukry jako pierwszy posiłek dnia to także nie najlepszy pomysł. Należy uważać na ilość białka w diecie, które zwiększa stężenie glukozy we krwi.
Jeśli zmagamy się z insulinoopornością, wówczas warto udać się do wykwalifikowanego dietetyka, który doradzi nam jak mamy się odżywiać, aby minimalizować skutki choroby i wynikające z niej powikłania. Bardzo ważne jest to, by włączyć w swoją codzienność aktywność fizyczną.
