Problem znamion dotyczy każdego z nas. Mogą one być obecne na skórze już w chwili urodzenia, bądź powstać później, w wieku dojrzewania, a nawet w wieku dojrzałym. U przeważającej części osób występuje chociaż jedna zmiana barwnikowa, która wymaga uważniejszej obserwacji. Oczywiście nie wszystkie znamiona kwalifikują się do natychmiastowej operacji, wręcz na ogół jej nie wymagają, jednak warto zachować ostrożność.
Spis treści
Skąd się biorą znamiona?
Znamiona to zmiany na skórze, które w większości przypadków wynikają z braku lub nadmiaru składników tkankowych. Wyróżnia się kilka rodzajów znamion: barwnikowe naskórkowe (plamy soczewicowate, znamiona płaskie), komórkowe barwnikowe, naskórkowe (znamiona naskórkowe brodawkowate, brodawki łojotokowe), znamiona mieszane, znamiona z gruczołów potowych, z gruczołów łojowych, znamiona z przydatków skóry, a także znamiona naczyniowe (znamię naczyniowe krwionośne, znamię naczyniowe limfatyczne), które są błędnie nazywane naczyniakami.
Znamiona barwnikowe naskórkowe są często nazywane melanocytowymi. Są jednymi z najczęstszych znamion występujących u ludzi. Uważa się, że są łagodnymi postaciami proliferacji melanocytów. Tego typu zmiany skórne dzieli się na zwykłe i atypowe, a także wrodzone oraz nabyte. Ze względu na lokalizację znamion barwnikowych stosuje się podział na znamiona: łączące, skórne, złożone. Zmiany barwnikowe mogą przybierać barwę jasnobrązową, ciemnobrązową, a nawet jasnoniebieską. Wokół znamienia tworzy się zazwyczaj okrąg, w którym brakuje melanocytów (charakterystyczna biała plama). Innymi rodzajami znamion barwnikowych są: znamię Suttona, znamię Beckera, znamię błękitne, znamię Clarka, znamię Spitz.
Znamię barwnikowe popularnie nazywa się pieprzykiem. Te nabyte powstają najczęściej pod wpływem nadmiernej ekspozycji skóry na promieniowanie ultrafioletowe – UVA i UVB. Należy wspomnieć także o zróżnicowaniu geograficznym i rasowym, które w znacznym stopniu determinuje podatność na powstawanie znamion. W szerokości geograficznej Polski oraz przy jasnej karnacji, podatnej na poparzenia słoneczne, znamiona, przebarwienia występują często.
Znamiona – czy są groźne?
Zdecydowana większość znamion nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia. Nie należy wpadać w panikę, gdy zauważymy u siebie jakąś zmianę. Oczywiście można udać się do dermatologa, gdzie za pomocą badania dermatoskopowego można określić rodzaj zmiany, a także ustalić, jak powinno wyglądać dalsze postępowanie. Zazwyczaj wystarczy dalsza kontrola czy badania co jakiś czas. W niektórych sytuacjach znamię wymaga usunięcia.
Kiedy usuwać znamiona?
Jak już wspominaliśmy – nie każde znamię wymaga natychmiastowego usunięcia. Jeżeli wygląd lub stan zmiany skórnej nas niepokoi – warto się jej pozbyć. Specjaliści zalecają usuwanie pieprzyków podrażnionych przez pasek od spodni, kołnierzyk koszuli lub ramiączko stanika. Warto też pozbyć się znamion odsłoniętych i narażonych na promieniowanie, a także tych, których nie jesteśmy w stanie dostrzec. Oczywiście można pozbyć się także każdego innego znamienia – w celach estetycznych.
Wizyta u lekarza jest konieczna w przypadku, gdy znamię się zmienia – jest większe, ma inną barwę. Do klasyfikacji, tego czy znamię stanowi zagrożenie służy specjalna skala ABCDE:
- A – asymetria pieprzyka,
- B – wygląd brzegu zmiany (niepokojąca jest nierówna i / lub postrzępiona krawędź),
- C – kolor (za niepokojące uznawane są zmiany nierównomiernie zabarwione lub o bardzo ciemnej, niemal czarnej barwie),
- D – wielkość (za wymagające obserwacji uznaje się znamię o średnicy powyżej 6 mm),
- E – ewidentne, widoczne powiększenie się zmiany.
Usuwanie znamion – przebieg i rodzaje
Istnieje kilka sposobów pozbywania się zmian skórnych. O najlepszym sposobie warto porozmawiać z lekarzem.
Usuwanie znamion laserem
W ten sposób pozbędziemy się zmian, które znajdują się nawet w głębszych warstwach skóry. Jak wygląda zabieg? Lekarz używa wiązki światła, takiej, która ma dosyć sporo energii i doprowadza do powierzchniowego odparowania znamienia, a jeżeli jest taka potrzeba, usuwa również to, co znajduje się głębiej.
W momencie, gdy znieczulenie podane w postaci zastrzyku bądź maści zacznie działać, lekarz wykonuje laserem tzw. strzały, te zaś likwidują zmiany. Usunięcie jednego znamienia to zazwyczaj kwestia kilku minut. Czas ten może być jednak dłuższy i zależy od wielkości pieprzyka. Przy czym większe znamiona specjaliści likwidują stopniowo. Są one spłycane. Trzeba też pamiętać, że w przypadku usuwania pieprzyków laserem należy robić przerwy między poszczególnymi zabiegami. Powinny one wynosić od czterech do ośmiu tygodni. Ryzyko infekcji w przypadku użycia lasera jest minimalne. Nie pozostaną też blizny, po zszyciu skóry. Zabieg może wykonać osoba w każdym wieku.
Chirurgiczne usuwanie
Polega na usunięciu zmiany wraz z niewielkim marginesem tkanki, którą to całość materiału później poddaje się badaniu histopatologicznemu. Brzegi rany powstałej w wyniku nacięcia są zszywane, a cały zabieg wykonywany jest ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym. Szwy muszą pozostać na co najmniej kilka dni.
Kriochirurgia i elektrokoagulacja
To dwie kolejne bezbarwne metody usuwania znamion, które polegają na niszczeniu tkanek. W kriochirurgii stosuje się bardzo niskie temperatury, a w elektrokoagulacji – prąd o wysokiej częstotliwości wytwarzający ciepło.
Usuwanie znamion – cena
Cena jest na ogół podobna. Nie ma znaczenia czy wykonujemy zabieg w małym, czy dużym mieście. Nie ma znaczenia także umiejscowienie zmiany skórnej. Trzeba być gotowym, że wydamy ok. 150zł. Jeżeli zdecydujemy się na laser – cena wzrośnie do kilkuset złotych. Wizyta u chirurga może kosztować od 200 do 500zł. Jeżeli jednak usuwamy znamię ze względów zdrowotnych, zabieg może być bezpłatny.
