Poranek bez aromatu kawy i chłodne popołudnie bez filiżanki herbaty? Niektórym ciężko wyobrazić sobie swoje codzienne życie bez ulubionych napojów. Kawa i herbata należą do najpopularniejszych smakołyków na świecie, chociaż wydawać by się mogło, że mają sporą konkurencję. Niezależnie jednak od tego, czy kochacie czarne jak noc espresso z mini filiżanki czy zieloną herbatę z wielkiego kubka z zabawnym logiem, możecie mieć pewność, że dostarczacie sobie nie tylko ogromnej przyjemności, ale także dawki dobroczynnych składników.
Spis treści
Dlaczego kawa i herbata są najpopularniejszymi napojami świata?
Kawa i herbata są napojami popularnymi w każdym zakątku globu. Na wschodzie Europy i w Azji tym najbardziej uwielbianym jest herbata, na zachodzie Europy, w obu Amerykach i Australii pija się przede wszystkim kawę. Uczeni uważają, że to geny oraz uwarunkowanie kulturowe decydują o tym, po jaki napój najczęściej sięgamy. W Wielkiej Brytanii przecież trudno wyobrazić sobie podwieczorek bez herbaty, a w Stanach Zjednoczonych poranka bez kawy z przelewowego ekspresu. Za kawoszy uchodzą też Włosi, którzy chętnie raczą się espresso lub cappuccino niezależnie od pory dnia. Dla naszych rodaków przez wiele lat kwintesencją kawy była tak zwana “plujka”. Kawę mieloną zalewało się wrzątkiem i piło w wersji gorzkiej lub z dodatkiem cukru. Obecnie kawiarnie serwujące dobrą kawę nie mogą narzekać na brak klientów, a smaczne napoje sprzedawane są nawet w sklepikach osiedlowych czy na stacjach benzynowych.
Warto jednak pamiętać, że kawa, która obecnie produkowana jest m.in. w Brazylii, Kolumbii, Gwatemali, a nawet w krajach azjatyckich, pochodzi z Etiopii. Owoce kawowca wykorzystywane były już w I tysiącleciu p.n.e., a do Europy dotarły dzięki podróżnikom pod koniec XVI wieku.
Herbata była popularnym napojem już w starożytnych Chinach, kiedy to cesarz Shennong przypadkowo zrobił napar z liści pewnego krzewu. Pierwsze zapiski o tym napoju pochodzą jednak z X wieku p.n.e.. Z Chin przewieziono ją na wschód, do Japonii i Korei, oraz na zachód, gdzie za pośrednictwem Mongołów herbata dotarła do Rosji. Do dzisiaj, od 1638 roku, Rosjanie kochają smak mocnej herbaty przygotowywanej w samowarze. Z racji sąsiedztwa i zazębiających się dziejów herbata z Rosji dotarła także na ziemie polskie i rozpowszechniła się niemalże na równi ze znaną i lubianą już kawą.
Wpływ kawy na organizm człowieka
Kawa postrzegana jest jako napój, który przede wszystkim wybornie smakuje i dodaje energii, jednak jej wpływ na organizm nie kończy się jedynie na pobudzeniu. W toku badań w wielu instytutach na całym świecie dowiedziono, że osoby, które piją od trzech do pięciu filiżanek kawy dziennie, żyją w lepszym zdrowiu niż te, które kawy unikają. Kawa jest bowiem źródłem przeciwutleniaczy, korzystnie wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia marskości wątroby, poprawia pracę układu sercowo-naczyniowego, a badanie przeprowadzone na grupie osób z cukrzycą typu II wykazało, że picie kawy ogranicza ryzyko rozwoju tej choroby. Kawa zmniejsza też ryzyko pojawienia się nowotworów, między innymi wątroby, jelita grubego, prostaty oraz narządów mowy. Picie kawy hamuje też procesy prowadzące do demencji i choroby Alzheimera oraz o 15 procent zmniejsza ryzyko rozwoju depresji.
Oprócz korzyści pojawiają się także przeciwwskazania do picia kawy. Substancje, które powstają w kawie, podnoszą (odrobinę) poziom cholesterolu. Kawa, jako napój kwaśny, nie jest najlepszym wyborem dla osób z problemami trawiennymi. Wysokie spożycie kawy może też nieznacznie, ale jednak obniżać gęstość kości i zwiększać tym samym ryzyko złamań. Ograniczyć spożycie kawy muszą osoby zbyt podatne na pobudzające działanie kofeiny i ze zbyt wysokim ciśnieniem krwi. Kawa ma też działanie moczopędne, więc warto uzupełniać dietę także w inne napoje, przede wszystkim w wodę.
Właściwości herbaty a nasz organizm
Długa lista korzyści wynikających z picia herbaty zaczyna się od faktu, że zawiera ona przeciwutleniacze, które zwalczają stany zapalne. Ma też wpływ na stan naczyń krwionośnych, ograniczając ryzyko wystąpienia udaru mózgu czy chorób serca. Osoby, które piją ponad dwie filiżanki zielonej herbaty codziennie, mają lepszą pamięć w wieku senioralnym, ale także wyższy poziom gęstości kości, są mniej zagrożone osteoporozą. Herbata też odmładza. Badacze wykazali, że komórki osób pijących napar z herbaty, mają młodszy wiek biologiczny. Herbata także pobudza, dodaje energii, ułatwia koncentrację i poprawia pamięć, ale dla osób podatnych na pobudzenie nie jest to efekt korzystny. Picie kawy przed snem może więc opóźnić proces zasypiania. Niestety herbata powoduje też przebarwienia na zębach i ogranicza przyswajalność żelaza z niektórych warzyw.
Co jest zdrowsze: herbata czy kawa?
Konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na właściwości zdrowotne produktów, po które sięgają. Wielu miłośników kawy i herbaty zastanawia się też, który napój jest zdrowszy. Zarówno kawa jak i herbata zawierają cenne dla organizmu składniki, między innymi witaminy z grupy B, magnez, potas i inne mikro- i makroelementy. I kawa, i herbata wpływają pozytywnie na serce i układ krążenia, jednak to 2-3 filiżanki kawy dziennie ograniczają rozwój cukrzycy typu 2, alzheimera i niektórych nowotworów. Kofeina, która znajduje się w kawie i herbacie, pobudza wydzielanie dopaminy i neuroprzekaźników, sprawia, że stajemy się pełni energii. Kofeina przyspiesza też metabolizm, dzięki czemu pomaga w chudnięciu oraz utrzymaniu zgrabnej sylwetki. Jednak to w kawie dawka kofeiny jest wyższa. Oba napoje natomiast potrafią uzależniać.
Skoro już wiemy, że każdy z napojów ma wady, ale i ważne dla zdrowia zalety, możemy rozkoszować się ich smakiem regularnie, najlepiej wybierając je oba. Ważne jest jednak nie tylko to, ile herbaty czy kawy pijemy, ale także to, z jakimi dodatkami je serwujemy. Dodanie do kawy lub herbaty sztucznego słodzika, syropu na bazie cukru, tłustego mleka, śmietany, gałki lodów, nigdy nie wpłynie korzystnie na nasze zdrowie. Można raczyć się takim napojem jedynie od czasu do czasu. Warto jednak doprawić czyste napary wartościowymi przyprawami, takimi jak cynamon, mięta, imbir, kardamon czy goździki. Aromatyczne przyprawy do kawy i herbaty zwiększają siłę działania zawartych w napojach antyoksydantów.
Ile filiżanek kawy możemy wypić dziennie?
Prawdziwy miłośnik kawy nie wyobraża sobie dnia bez kilku filiżanek aromatycznego espresso, delikatnego latte czy dużego cappuccino z puszystą pianką, jednak jak w każdym przypadku, tak i gdy chodzi o picie kawy, trzeba znać umiar. Eksperci Europejskiego Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydali specjalny raport, w którym określili bezpieczną ilość kawy, jaką można spożyć w ciągu dnia. Jest to pięć filiżanek espresso dziennie dla zdrowej, dorosłej osoby. Im więcej kaw wypijemy w ciągu doby, tym większe ryzyko pojawienia się chorób serca, wysokiego ciśnienia, bezsenności, rozdrażnienia, a nawet ataków paniki. Optymalną ilością jest wypicie 3-5 filiżanek kawy dziennie, co daje około 400-500 mg kofeiny. Dawka śmiertelna do 10 000 mg. Kobiety w ciąży, które często rezygnują z kawy całkowicie, nie powinny się jednak jej obawiać i nie muszą skazywać się na 9 miesięcy bez ulubionego trunku, ponieważ mogą sięgać po 2-3 filiżanki kawy dziennie (200-250 mg kofeiny).
Sklep z kawą i herbatą
Kiedy pijemy kawę lub herbatę, ważna jest jakość parzonych napojów, nie tylko ich ilość. Żeby uzyskać wyjątkowy aromat i cieszyć się wyjątkowym smakiem trzeba zwrócić uwagę na pochodzenie liści herbaty i ziaren kawy. Sklep z kawą i herbatą, prowadzony przez znawców i pasjonatów, proponuje kawę ziarnistą oraz rodzaje herbat z różnych zakątków świata, co jest niedostępne w osiedlowych sklepikach albo marketach. Przy okazji inspiruje do szukania nowych sposobów na parzenie kaw lub herbat, by wydobyć z nich głębsze nuty smakowe i zapachowe. Kawy oraz herbaty z wyspecjalizowanego sklepu parzyć można na wiele sposobów: w kubkach, filiżankach, tygielkach, ekspresach przelewowych, kolbowych i w domowych lub profesjonalnych automatach.
