Zespół jelita drażliwego, zwany inaczej w skrócie IBS, jest przewlekłą chorobą utrzymującą się przez co najmniej trzy miesiące i charakteryzującą się zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego. Według statystyk na IBS cierpi 10-20% dorosłych ludzi, z czego większość stanowią kobiety. W zespole jelita wrażliwego poleca się dietę FODMAP, która w skuteczny sposób łagodzi objawy choroby.
Spis treści
Jakie są objawy IBS – zespół jelita drażliwego?
Zespół jelita drażliwego cechuje się tym, że jego objawy pojawiają się głównie w sytuacjach stresowych. Do najczęstszych symptomów zalicza się: ostry ból i skurcze brzucha nasilające się po spożyciu posiłków, wzdęcia, uczucie przelewania w brzuchu, gazy, odbijanie, nudności, wymioty, częste oddawanie moczu, biegunki, zaparcia, zgaga, nieregularne miesiączki u kobiet, bóle głowy, brak energii, uczucie niecałkowitego wypróżnienia i obecność śluzu w kale.
Dieta FODMAP zasady
Przyczyny IBS nie są znane, więc daną chorobę można leczyć jedynie objawowo. Do głównej terapii zalicza się odpowiednią dietę, jaką jest FODMAP. Dieta ta polega na spożywaniu małej ilości fermentujących węglowodanów z grupy oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów oraz polioli. Uważa się, że łatwo fermentujące węglowodany nasilają objawy zespołu jelita drażliwego, ponieważ są źle tolerowane przez jelito cienkie i przechodząc do dalszych odcinków przewodu pokarmowego stanowią pożywkę dla bakterii, co skutkuje wzdęciami i zaburzeniami pracy jelit. Diety FODMAP nie należy stosować przez całe życie, więc składa się ona z dwóch etapów.
W pierwszym z nich należy na 6-8 tygodni ograniczyć lub całkowicie wyeliminować z diety produkty zawierające duże ilości FODMAP, czyli takie, które są bogate w łatwo fermentujące węglowodany.
Do produktów z wysoką zawartością FODMAP zalicza się: warzywa strączkowe, zboża (żyto, pszenica, jęczmień) i produkty je zawierające, pistacje, orzechy nerkowca, mleko, jogurty, twaróg, śmietana, kefir, maślanka, ser mascarpone i ricotta, lody, grzyby, słodziki (sorbitol, mannitol, ksylitol, maltitol), syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, jabłka, gruszki, arbuz, nektarynki, śliwki, owoce suszone, brzoskwinie, morele, owoce z puszki, mango, wiśnie, czereśnie, jeżyny, liczi, awokado, szparagi, karczochy, czosnek, por, cebula, buraki, kapusta włoska, kalafior, brokuł, brukselka, pieczarki, cykoria, koper włoski, kakao, karob i czekolada mleczna. Tych produktów w diecie powinno być jak najmniej, a gdy objawy zespołu jelita drażliwego są znacznie nasilone należy je całkowicie wyeliminować.
Produkty o niskiej zawartości FODMAP można spożywać bez ograniczeń, a należą do nich: migdały, pestki dyni, nasiona słonecznika i sezamu, orzeszki ziemne, orzechy laskowe i włoskie, pieczywo i makarony bezglutenowe, zboża (kukurydza, owies, ryż, proso, orkisz) i produkty je zawierające, mięso, ryby, drób, jaja, tofu, mleko i produkty mleczne bez laktozy, ser żółty, masło, margaryna, sery (mozzarella, cheddar, szwajcarski, parmezan, brie, camembert), kiwi, mandarynki, pomarańcze, ananas, grejpfrut, cytryna, banan, winogrono, jagody, truskawki, limonka, maliny, żurawina, melon, oliwki, marchew, ogórek, papryka, ziemniaki, bataty, bakłażan, sałata, cukinia, dynia, rzodkiewka, kapusta chińska, jarmuż, szczypiorek, czosnek niedźwiedzi, kiszona kapusta, kiełki bambusa, cukier biały, cukier brązowy, cukier trzcinowy, cukier kokosowy, syrop klonowy i stewia.
Po 6-8 tygodniach, kiedy objawy IBS ustąpią, należy przejść do drugiego etapu diety, w którym stopniowo włącza się do jadłospisu produkty o wysokiej zawartości FODMAP, w zależności od osobistej tolerancji. Należy obserwować, które pokarmy wpływają niekorzystnie na organizm, a które wręcz przeciwnie. Po powrocie do normalnego żywienia należy unikać produktów, na które przewód pokarmowy reaguje nadwrażliwością.
Na diecie FODMAP trzeba uważnie czytać etykiety ze składem pokarmów, np. większość gotowych przypraw zawiera suszoną cebulę. Wszelkie dania gotowe, sosy, napoje i fast-food najczęściej zawierają wiele składników FODMAP.
Co jeśli dieta FODMAP nie działa?
Jeśli po 6-8 tygodniach stosowania diety FODMAP, nie widać żadnej poprawy należy na ten okres całkowicie wyeliminować produkty z wysokim FODMAP oraz dodatkowo wykluczyć kofeinę, alkohol i produkty obfitujące w duże ilości tłuszczu. Spożywane posiłki powinny być podawane na ciepło i składać się z ugotowanych produktów. Zimna woda i lody nasilają dolegliwości zespołu jelita drażliwego, więc należy z nich zrezygnować. Zasady diety FODMAP nie są trudne, wystarczy nauczyć się jakie produkty należy jeść, a objawy zespołu jelita drażliwego, czyli IBS przestaną być dokuczliwe.
