Witamina D odpowiada za mocne kości i zdrowe zęby, sprawnie funkcjonujący układ krążenia i szczupłą sylwetkę. Jej głównym źródłem jest światło słoneczne, ale niewielkie ilości odnajdziesz także w bardzo tłustych rybach – takich jak tuńczyk, makrela i łosoś.
Spis treści
Witamina D – właściwości oraz normy
Witamina D to substancja rozpuszczalna w tłuszczach, które są niezbędne do ich prawidłowego wchłaniania. Z 7-dehydrocholesterolu pod wpływem promieni słonecznych dochodzi do syntezy witaminy D. Proces ten zachodzi głównie w godzinach południowych, gdy stosunek promieniowania UVB do UVA jest najlepszy. Efektywność skórnej syntezy witaminy D uzależniona jest od wielu czynników:
- stopień nasłonecznienia
- pora dnia i roku
- karnacja
- masa ciała i ilość tkanki tłuszczowej
Zapotrzebowanie na witaminę D nie jest jednoznaczne, ponieważ nie da się określić, jaką ilość witaminy organizm wytworzy samodzielnie. Przyjęto, że produkcja w skórze wynosi 0%, a całą niezbędną dawkę powinniśmy przyjąć z pożywienia w ilość zapewniającej utrzymanie 25(OH)D w surowicy krwi na poziomie 27,5 nmol/l.
Funkcje witaminy D:
- kontrola absorpcji Ca w świetle przewodu pokarmowego oraz cewce nerkowej;
- oddziaływanie na przytarczyce poprzez obniżenie wydzielania PTH (parathormonu) hamującego resorpcję kostną;
- udział w syntezie insuliny
- zachowanie homeostazy gospodarki wapniowo-fosforanowej, wchłaniania fosforu i wapnia w jelitach
- wpływ na masę kości, których 90% stanowi właśnie wapń i fosfor
Źródła witaminy D3
W Polsce dostęp do słońca mamy przez ograniczony czas w roku, dlatego musimy pamiętać o przyjmowaniu witaminy D3 – jest ona zawarta w niektórych produktach spożywczych i dostępna w formie suplementów. Źródłem witaminy D3 jest mięso tłustych ryb (dorsza, łososia, makreli, tuńczyka, sardynki, śledzia), tran, wątróbka wołowa, żółtka jaj oraz niektóre grzyby. Witamina D3 jest dodawana do niektórych produktów np. do margaryny, płatków śniadaniowych lub jogurtów – informacje o zawartości tej witaminy powinny znajdować się na etykiecie artykułu spożywczego. O zażywaniu suplementów witaminy D3 powinni pamiętać szczególnie weganie, którzy unikają większości produktów bogatych w ten składnik odżywczy. Witamina D3 rozpuszcza się w tłuszczach i może być magazynowana w naszym organizmie.
Niedobór witaminy D
Powodem jest unikanie słońca. Wyjdź na spacer, szczególnie w letnie popołudnie!
Objawy niedoboru witaminy D:
- Niespokojny sen, a co za tym idzie zmęczenie i trudności z koncentracją.
- Bóle głowy i zaburzenia widzenia.
- Skurcze mięśni i ich osłabienie.
- Bóle kostno-mięśniowe.
- Choroby przyzębia.
- Zaparcia lub biegunki i problemy z pęcherzem.
- Ból mostka nawet po lekkim uderzeniu.
- Nadmiernie płaska główka z tyłu i guzy czołowe u niemowlęcia.
Skutki niedoboru witaminy D:
- Rozwój krzywicy u małych dzieci i osteoporozy u dorosłych.
- Osłabienie siły mięśni przyczynia się do problemów z chodzeniem i występowania bolesnych skurczów.
- Zwiększa ryzyko rozwoju otyłości.
- Związany jest z licznymi schorzeniami: nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, chorobami zapalnymi i autoimmunologicznymi jak toczeń i stwardnienie rozsiane.
- Możliwość wystąpienia nowotworów piersi, prostaty, trzustki lub jelita grubego.
- Przyspiesza proces starzenia.
- Pojawienie się depresji.
Nadmiar witaminy D
Wiąże się z nadmiernym przyjmowaniem preparatów witaminowo-mineralnych, co jest toksyczne dla organizmu.
Objawy nadmiaru witaminy D
- Utrata apetytu, nudności i zwiększenie uczucia pragnienia.
- Zaburzenia pracy mózgu: otępienie i osłabienie.
- Wzmożone oddawanie moczu, biegunki.
- Potliwość.
- Nudności i wymioty.
- Świąd skóry.
- Ból głowy i oczu.
Skutki nadmiaru witaminy D
- Gromadzenia się wapnia w tkankach, m.in. w sercu, tętnicach i nerkach.
- Zaburzenia pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego.
- Zapadalność na kamicę pęcherzyka żółciowego oraz nerek.
- Deformacje i choroby kości u noworodka.
Pamiętaj, żeby obserwować swoje ciało i zachowywać umiar, a nie narazisz się na negatywne skutki. Zdrowy styl życia i zbilansowana dieta powinna zapobiec powyższym powikłaniom.