Witamina A – źródło, skutki nadmiaru i niedoboru, występowanie w jedzeniu

Witaminy. Zna je chyba każdy (przynajmniej ze słyszenia). Często są tematem programów telewizyjnych i artykułów prasowych poruszających kwestię zdrowego trybu życia. Czy to znaczy, że wiemy na ich temat już wszystko? Niekoniecznie. Dlatego postanowiliśmy przybliżyć Wam nieco rzeczone związki organiczne, poczynając od pierwszej litery witaminowego alfabetu…

Witamina A, beta-karoten, retinol – synonimy czy różne pojęcia?

Termin „witamina A” stanowi swego rodzaju uproszczenie. Nazywa nie jedną, lecz kilka różnych substancji chemicznych, zaliczanych do retinoidów z beta-karotenem i retinolem na czele. Czy zatem przedstawione wyżej pojęcia można traktować jako synonimy? Niekoniecznie, choć nie da się ukryć, że istnieje między nimi pewna zależność. Pierwszy z przywołanych związków należy do naturalnych barwników roślinnych. Nadaje kolor żółtym, pomarańczowym, czerwonym oraz ciemnozielonym warzywom, a także owocom. Na skutek reakcji enzymatycznych zachodzących w układzie pokarmowym człowieka przekształca się w witaminę A. Jej najczystsza, najbardziej aktywna, alkoholowa forma to wspomniany wcześniej retinol.

Retinoidy – witaminy na włosy, skórę, paznokcie i wzrok

Witamina A, niezależnie od tego, jaką postać przyjmuje, odgrywa bardzo ważną rolę w ludzkim organizmie. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie jednostki na wielu różnych płaszczyznach. Uczestniczy w syntezie białek, lipidów oraz hemoglobiny. Odpowiada za dobre widzenie po zmierzchu. Wzmacnia mechanizmy obronne układu immunologicznego. Pozytywnie wpływa na stan kości i stawów. Wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Zapobiega patologicznej transformacji komórek. Hamuje rozwój raka jamy nosowo-gardłowej, jelit, pęcherza moczowego, dróg oddechowych czy przełyku. Spowalnia procesy starzenia. Stymuluje wytwarzanie włókien kolagenowych. Zmniejsza widoczność zmarszczek, przebarwień oraz piegów. Ułatwia złuszczanie rogowej warstwy naskórka. Działa nawilżająco. Łagodzi objawy trądziku pospolitego oraz różowatego. Niweluje stany zapalne. Chroni przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Poprawia kondycję włosów oraz paznokci. Sprawia, że stają się mocne i lśniące.

Czym grozi niedobór witaminy A?

A co się dzieje w sytuacji, gdy wspomnianej grupy związków zaczyna w organizmie brakować? Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów świadczących o niedoborze witaminy A jest tak zwana kurza ślepota. Osoby dotknięte rzeczoną dolegliwością mają trudności z widzeniem w ciemności, które nasilają się zwłaszcza po przejściu z jasnego do gorzej oświetlonego pomieszczenia. Inne, typowe „sygnały ostrzegawcze” to:

  • sucha i szorstka skóra;
  • zespół suchego oka;
  • łamliwość i wypadanie włosów;
  • kruchość paznokci;
  • osłabienie odporności;
  • zmęczenie;
  • wysypki występujące na udach, przedramionach i twarzy;
  • brak apetytu;

Witamina A – gdzie można ją znaleźć?

Nasuwa się pytanie: co zrobić, by uniknąć opisanych wyżej zagrożeń? Trzeba wzbogacić swoją codzienną dietę o następujące artykuły: podroby zwierzęce (między innymi wątróbki), marchew, słodkie ziemniaki, jarmuż, szpinak, dynię, liście brokułów, kapustę, sałatę, paprykę, pomidory, wiśnie, pomarańcze, czerwony grejpfrut, morele, brzoskwinie owoce dzikiej róży, tłuste ryby (makrelę, śledzia, etc.), żółty ser, mleko, masło, śmietanę, jajka, tran. Należy jednak podkreślić, że retinoidy znajdziemy nie tylko w pożywieniu. Obecnie spore zainteresowanie budzą takie preparaty jak na przykład krem bądź maść z witaminą A. Warto mieć ją w swojej apteczce, a także kosmetyczce. Przyśpiesza proces gojenia niewielkich oparzeń i odmrożeń. Głęboko nawilża i rewitalizuje skórę. Łagodzi podrażnienia powstałe w wyniku golenia bądź depilacji.

Czy witaminę A można przedawkować?

Oczywiście. Taka sytuacja okazuje się szczególnie groźna dla kobiet w ciąży. Retinoidy przyjmowane w zbyt dużych ilościach mogą uszkodzić płód, wywołać poronienie lub przedwczesny poród. Po czym rozpoznać hiperwitaminozę? Na skórze powstają żółte przebarwienia. Dochodzi do powiększenia wątroby i zaburzenia jej funkcji. Zmniejsza się ilość wapnia w kościach. Pojawiają się nudności, wymioty, wahania nastrojów, bóle głowy, stawów i mięśni.

Witamina A – ważne fakty

Witamina A łączy w sobie kilka różnych związków z rodziny retinoidów. Ma istotne znaczenie dla zachowania pięknej cery i dobrej kondycji na długie lata. Występuje w wielu warzywach, owocach, a także produktach pochodzenia zwierzęcego. Zarówno jej niedobór jak i nadmiar niesie za sobą szereg poważnych konsekwencji.

Facebook
WhatsApp
Twitter
LinkedIn
Pinterest