Gorączka reumatyczna – wszystko na jej temat!

Gorączka reumatyczna (łac. morbus rheumaticus) jest jednostką chorobową obejmującą praktycznie cały organizm. Jest chorobą bakteryjną i zwykle powikłaniem po nieleczonej anginie. Ma charakter autoimmunologiczny – spowodowana jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na obecność antygenów, które powstały w kontakcie z paciorkowcami. Choroba w konsekwencji uszkadza serce.

Zachorowalność

W Polsce zachorowalność w ostatnich kilkudziesięciu latach znacznie zmalała, jednak w krajach rozwijających się choroba niestety jest nadal dużym problemem. Gorączka reumatyczna najczęściej jest diagnozowana u dzieci w wieku 5 – 15 lat. Szczyt zachorowań odnotowuje się wiosną oraz jesienią, co związane jest ze zwiększoną ilością infekcji bakteryjnych w tych właśnie porach roku. Ataki choroby mają tendencję do nawracania, szczególnie w przeciągu pierwszych dwóch lat od wystąpienia choroby, a każdy następny atak znacznie zwiększa ryzyko powikłań sercowych. Ma to spore znaczenie na dalsze leczenie. Gorączka reumatyczna jest odpowiedzialna za powstawanie nabytych wad serca u dzieci i ludzi w młodym wieku.

Gorączka reumatyczna – objawy

Choroba objawia się „wędrującymi” stanami zapalnymi stawów – kiedy jeden staw przestaje boleć, po kilku lub kilkunastu dniach ból jest odczuwany w kolejnym stawie, w którym pojawia się stan zapalny. Jednak gorączka reumatyczna nie niszczy stawów. Podczas, gdy bóle stawów mijają, proces zapalny zaczyna się w sercu. Tworzą się w nim tzw. Guzki Aschoffa (nacieki komórkowe), które następnie martwieją i bliznowacieją. Może to spowodować zwężenie zastawki mitralnej prowadzące do niewydolności krążenia (wymagającej leczenia operacyjnego).

Kryteria rozpoznania gorączki reumatycznej dzielą się na małe i duże, zgodnie z kryteriami Jonesa. Aby stwierdzić gorączkę reumatyczną, jednocześnie muszą być spełnione dwa kryteria duże lub jedno duże i dwa małe. Do kryteriów małych należą gorączka, podwyższone OB, bóle stawów, wysoki poziom leukocytów, przebyty rzut choroby reumatycznej, odczyn antystreptolizynowy (ASO) powyżej 200 jednostek (ASO – badanie stwierdzające obecność przeciwciał przeciwko pozakomórkowemu antygenowi paciorkowca grupy A, tj. streptolizynie O) oraz obecność białek ostrej fazy. Natomiast do kryteriów dużych lekarze zaliczają wędrujące zapalenie stawów (bóle stawów), zapalenie serca, rumień obrączkowaty (brzeżny), nadpobudliwość, guzki podskórne, natręctwa i pląsawicę Sydenhama.

Leczenie

Gorączka reumatyczna leczona jest antybiotykami, głównie penicyliną. Leczenie objawowe opiera się na ograniczeniu aktywności fizycznej oraz zapewnieniu ciepła i spokoju. Stosowane są też leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Przy bardziej nasilonych objawach stosuje się kortykosteroidy lub preparaty z kwasem acetylosalicylowym. Zastosowanie kwasu acetylosalicylowego musi być ściśle uzasadnione, gdyż musi on być podawany w dużych dawkach, a to wiąże się z możliwością wystąpienia ciężkich działań ubocznych (zatrucie salicylanami, uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego). Zastosowanie tego leku nie zaleca się u dzieci poniżej 12 roku życia, ze względu na występowanie zespołu Rey’a, który może doprowadzić nawet do śmierci dziecka. Natomiast osobom, u których wystąpił tylko jeden atak gorączki reumatoidalnej zaleca się comiesięczne (przez 5 lat) zastosowanie zastrzyku z długo działającą penicyliną.

Gorączka reumatyczna jest ciężką chorobą atakującą właściwie całym organizm, z sercem włącznie, które jest jednym z najważniejszych organów w ciele człowieka. Aby się przed nią uchronić, nie należy bagatelizować chorób bakteryjnych i już przy pierwszych niepokojących objawach udać się do lekarza. Należy również pamiętać, że układ odpornościowy dziecka jest mniej rozwinięty niż w przypadku dorosłych, stąd dużo łatwiej u nich o różne infekcje i powikłania.

Facebook
WhatsApp
Twitter
LinkedIn
Pinterest