Rak piersi jest chorobą, która dotyka coraz większej ilości młodych kobiet. Dzieje się tak głównie ze względu na zaniedbywanie badań profilaktycznych, które powinno wykonywać się nie tylko ze względu na rosnącą ogólnoświatową tendencję do rozwoju schorzenia ale także przez czynniki genetyczne. Wczesne wykrycie nowotworu daje niemal stuprocentową szansę na jego wyleczenie dlatego tak ważna jest samokontrola piersi oraz regularne przeprowadzanie badań.
Na rozwój nowotworu piersi może mieć wpływ wiele czynników – to nie tylko genetyka ale także codzienne życie w zanieczyszczonym środowisku, zwiększająca się liczba spalinowych środków transportu, sztuczna żywność oraz wykorzystywanie przemysłowych estrogenów mogących wpływać na zmianę tkanki piersiowej. Wśród innych czynników należy wymienić stres, palenie papierosów, czy nieodpowiednią dietę. Wśród predysponowanych genetycznie największą grupę stanowią kobiety z nieprawidłową mutacją genu BRC1 i CHEK2 – to właśnie u nich pojawia się nawet dziesięciokrotnie większe ryzyko zachorowania na raka piersi. Dla kobiet podatnych na czynnik genetyczny profilaktyczne badania powinny być priorytetem, jednak ze względu na rosnące zagrożenie zachorowania regularne kontrole powinna przeprowadzać każda z nas. Wczesne wykrycie nowotworu daje szanse na całkowite wyleczenie. Jeżeli wykryjemy na naszej piersi jakiekolwiek zgrubienie powinnyśmy niezwłocznie udać się do lekarza – guzek do 2 cm, który nie ma przerzutów na węzły chłonne może zostać usunięty.
Spis treści
Samobadanie piersi
Najłatwiejszą metodą profilaktyczną nowotworu piersi jest ich badanie w domu. Niemal 80 % guzków wykrytych podczas samobadania palcami nie ma złośliwego charakteru. Badanie piersi powinno odbywać się w ciszy i spokoju, w ciepłym miejscu np. przed wieczorną kąpielą bądź snem. Powinno składać się z dwóch etapów: oglądania piersi w pozycji stojącej oraz badania dotykowego. Biust powinnyśmy oglądać w odbiciu lustrzanym w kilku pozycjach: z rękami na biodrach, podniesionymi do góry, opuszczonymi wzdłuż tułowia oraz w pozycji pochylonej. W każdej z tych pozycji należy dokładnie przyjrzeć się i ocenić stan naszych piersi. Powinnyśmy zwrócić uwagę na ich kształt, konsystencję, wielkość, przebarwienia, włoski, rozstępy oraz wygląd samych brodawek (np. czy nie są wklęsłe).
Badanie dotykowe należy wykonywać zawsze w tej samej fazie cyklu, kilka dni po miesiączce – w ten sposób wykluczona jest nadwrażliwość piersi oraz brodawek. Skórę piersi dotykamy całą długością palców, badamy ją samymi opuszkami. Należy wykonywać pełne samobadanie uwzględniając przy tym nie tylko pierś ale także okolicę obojczykową i pachową oraz brodawkę i otoczkę brodawkową. Wśród charakterystycznych zmian, które powinny być dla nas sygnałem do przeprowadzenia bardziej zaawansowanych badań należy wymienić:
- Zmianę widoczności naczyń żylnych
- Zmiany koloru i struktury skóry
- Krwawienie lub wyciek wydzieliny z brodawek
- Zmiany wielkości lub kształtu piersi (także niesymetryczność)
- Zmiany kształtu bądź zarysu brodawki a także wszelkie zaczerwienienia, strupki, łuszczenie naskórka
- Obrzęk ramienia
- Guzki, które nie znikają po miesiączce
Jakakolwiek zmiana, którą zdiagnozujemy podczas samobadania piersi powinna być skonsultowana z lekarzem, który rozwieje nasze wątpliwości bądź skieruje na dalsze badania.
USG piersi
Niezależnie od tego czy nasz biust wykazuje niepokojące obawy pierwsze usg powinno być wykonane profilaktycznie w wieku 20 lat. Młoda pierś posiadająca strukturę gruczołową nie nadaje się do innych badań takich jak np. mammografia. Ultrasonografia jest najbardziej skuteczną i łatwo dostępną metodą badania tkanki piersiowej pozwalającą na zdiagnozowanie niepokojących zmian. Koszt usg to około 50 zł, jeżeli lekarz podczas badania dotykowego wyczuje jakiekolwiek zmiany może dać skierowanie na bezpłatne badanie. Ultrasonografia to badanie bezpieczne, czułe oraz bezbolesne. Daje podstawowe informacje na temat zmian nowotworowych oraz stopniu ich zaawansowania. Wśród wskazań do wykonania USG należy wymienić wyczuwalne zmiany w piersi, wyciek wydzieliny z brodawek, czynniki genetyczne oraz stosowanie kuracji hormonalnej.
MAMMOGRAFIA
Kobiety po 50 roku życia mają możliwość wykonywania badania mammograficznego na koszt NFZ, w innych wypadkach jego cena waha się w granicach 100 zł. Badanie może być również przeprowadzone za darmo u kobiet z grupy podwyższonego ryzyka, ich przypadku powinno być wykonywane najpóźniej w wieku 35 lat.
Mammografia jest obecnie najlepszym sposobem wykrywania raka piersi nawet w najwcześniejszym stadium jego rozwoju. W badaniu wykorzystuje się promienie rentgenowskie umożliwiające obejrzenie wewnętrznej struktury piersi, wykonywane są również cztery zdjęcia. Ucisk piersi powoduje lekkie uczucie dyskomfortu, u niektórych pacjentek delikatny ból – jest on jednak konieczny dla uzyskania wysokiej jakości zdjęć oraz minimalizuje szkodliwe działanie promieni rentgenowskich. Nowoczesną odmianą MRTG jest mammografia 3D z fotosyntezą zwiększająca wykrywalność złośliwych nowotworów aż o 40 %. Podczas jednego badania można uzyskać 400 zdjęć przez co jest niewątpliwie bardziej skuteczne od tradycyjnej metody. Technika cyfrowa pozwala na dokładniejsze wykrycie zmian patologicznych oraz zdiagnozowanie typów nowotworów, których nie wykrywa tradycyjna mammografia.
Rezonans magnetyczny
Jest to badanie wykrywające nowotwory z większą dokładnością niż mammografia, jest też jednak od niej znacznie droższe – koszt to około 600 zł. Jest to metoda całkowicie nieinwazyjna, jest także bezpieczna dla kobiet w ciąży. Polega na wykorzystaniu fizycznych właściwości atomów wodoru. Rezonans magnetyczny wykrywa aż 97 % procent guzków piersi, przez co pozwala na wykrycie zmian patologicznych nieujawniających się czasami w badaniu mammograficznym, czy badaniu USG.
Elastografia
Elastrografia jest nowoczesnym badaniem piersi wykorzystującmy metodę obrazowania. Poprzez reakcję piersi na ucisk oceniana jest twardość tkanki piersiowej. Zdrowa pierś jest w dotyku miękka i elastyczna – zmiany nowotworowe powodują, że staje się ona twarda oraz nie zmienia swojego kształtu pod uciskiem. Odkształcenia w tkance piersiowej są obrazowane za pomocą kolorowych map – guz nowotworowy jest twardszy, w badaniu ukazany jest jako kolor niebiesko-zielony. Delikatniejsze zmiany obrazowane są za pomocą koloru zielono-żółtego. Badanie elastograficzne nie różni się wiele od standardowego badania usg, jest jednak od niego bardziej szczegółowe i pozwala na szybsze wykrycie i zdiagnozowanie zmian nowotworowych
Termografia ciekłokrystaliczna
Jest to badanie polegające na wykorzystaniu testera wykrywającego zmiany temperatury towarzyszące procesom rozwojowym nowotworu piersi. Niższa temperatura tkanki oznacza łagodne zmiany oraz torbiele, natomiast jej podwyższenie może świadczyć o obecności złośliwego guza. Według opinii biegłych termografia może być równie skutecznym badaniem co mammografia, należy jednak pamiętać o jej możliwości nieznacznych wyników – podwyższona temperatura towarzyszyć może nie tylko nowotworom ale także stanom zapalnym i zmianom hormonalnym.
Nowotwór piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym w Polsce, stanowi około 22 % ogólnych zachorowań na raka. Ryzyko zachorowania zwiększa się po 50 roku życia jednak czynniki takie jak geny, wczesna miesiączka, późna menopauza, długotrwała hormonalna terapia zastępcza oraz bezdzietność mogą spowodować pojawienie się guza znacznie wcześniej. 80 % przypadków śmiertelnych oraz mastektomii spowodowane jest zaniedbaniem oceny profilaktycznej. Życie jest takie piękne… Pamiętaj o badaniach !
