Los alergików nie należy do łatwych. Reakcje uczuleniowe potrafią skutecznie zatruć wiele uroków życia. Sprawiają, że konieczna jest szczegółowa kontrola pewnych alergenów, których obecność przynosi wiele niewygód, a w niektórych przypadkach może poważnie zaszkodzić zdrowiu. Za taki stan rzeczy odpowiedzialne są geny, lecz także zanieczyszczone środowisko i styl życia, dlatego alergie zaliczane są do chorób cywilizacyjnych.
Spis treści
Czym jest alergia krzyżowa?
Z alergią krzyżową mamy do czynienia, kiedy w przypadku uczulenia na konkretny alergen przykre objawy pojawiają się także w kontakcie z innym alergenem. Taki stan rzeczy jest spowodowany podobieństwami strukturalnymi w budowie chemicznej pewnych składników. Przeciwciała IgE (białka odpornościowe wytwarzane przez układ immunologiczny w odpowiedzi na kontakt z alergenem) mogą czasami nie rozpoznać różnic w budowie niektórych antygenów, traktując je tak samo. Atakują podobne do siebie białka, powodując rozmaite reakcje alergiczne u osób wykazujących nadwrażliwość na panalergeny. Taka reakcja zachodzi z największym prawdopodobieństwem, gdy podobieństwo sekwencji białek w budowie antygenów głównych sięga co najmniej 70%. Alergie krzyżowe dotyczą zarówno uczuleń wziewnych, pokarmowych, jak i kontaktowych. Białka obecne w pyłkach roślin najczęściej bywają niemal identyczne pod względem budowy co niektóre alergeny pokarmowe.
Kiedy i na jakie składniki występuje alergia krzyżowa?
Alergia krzyżowa często pojawia się w przypadkach reakcji pyłków roślinnych z owocami lub warzywami. Bardzo popularnym przypadkiem jest uczulenie na pyłki brzozy. Do reakcji alergicznej dochodzi wówczas aż w 80% przypadków. Uczuleni na brzozę powinni unikać m.in. jabłek, moreli, brzoskwiń, kiwi, selera pomidorów, marchwi i orzechów laskowych. Inne popularne zestawienia składników powodujące alergie krzyżowe to między innymi:
- Pyłek leszczyny- pyłek brzozy, dębu, grabu, buku i olszy, oraz orzechy laskowe
- Pyłek traw- arbuz, melon, pomidor, żytnia i pszenna mąka
- Pyłek bylicy- marchew, orzechy i seler
- Roztocza kurzu domowego- krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki
- Pióra- jajka i mięso drobiowe
- Kocia sierść- mięso wieprzowe
- Lateks- banan, kiwi, melon, mango, awokado, ananas, kasztan jadalny, seler, migdały, grejpftuty, orzechy, ziemniaki, pomidory, marchew, szpinak, papryka, sałata
- Ryż- zboża oraz mąka żytnia i przenna
- Orzechy ziemne- bylica, brzoskwinia, śliwka, lateks, groch soja, pomidor
- Rumianek- trawy, zboża, brzoza, bylica, ambrozja
- Rzepak- Zboża, trawy i brzoza
- Ambrozja- bylica, rumianek, jesion, lateks, jabłko, melon, gruszka, seler
- Pomidor- brzoza, trawy, zboża, jabłko, ziemniak, seler, orzechy, lateks i bylica
- Marchew- bylica, brzoza, melon, mango, ogórek i seler
- Czerwone mięso- ukąszenie kleszcza.
Objawy alergii krzyżowej
Reakcja alergii krzyżowej pojawia się najczęściej już w około 30 minut po kontakcie ze zbliżonym alergenem. Objawy, które mogą się wówczas pojawić, są bardzo różne i mogą mieć charakter od łagodnych po dość niebezpieczny. Są to rozmaite dolegliwości ze strony układu oddechowego (np. katar, skurcz oskrzeli), pokarmowego (np. wymioty, biegunka), problemy skórne (np. pieczenie i świąd, zmiany skórne), lub ogólnoustrojowe (np. wstrząs anafilaktyczny).
Jak sobie radzić z alergią krzyżową?
Osoby ze skłonnościami alergicznymi powinny przede wszystkim znać tabelę reakcji krzyżowych. Najskuteczniejszym bowiem sposobem na walkę z uczuleniem jest unikanie produktów zawierających niechciany alergen. Aby jednak upewnić się co do pochodzenia reakcji alergicznych, należy w tym celu wykonać testy skórne. Unikanie szkodliwych antygenów jest możliwe w przypadku alergii kontaktowych i pokarmowych, jednakże inaczej rzecz ma się z tak powszechnymi nadwrażliwościami na pyłki roślinne. W tym ostatnim przypadku leki antyalergiczne często są jedynym sposobem na zwalczenie przykrych objawów alergii. Te sposoby jednak nie pomagają w walce z problemem u jego źródła, a jedynie pomagają doraźnie zwalczyć jego objawy. Dlatego wielu alergologów poleca podjęcie immunoterapii swoistej. Jest to proces odczulania polegający na przyjmowaniu niewielkich dawek alergenu, dzięki czemu organizm powoli uodparnia się na dany składnik, uwalniając tym samym od alergii. Można wybrać jedną z kilku metod terapii; odczulanie podjęzykowe, czyli szczepionkę w kroplach i tabletkach lub zastrzyki. Proces odczulania trwa około 5 lat i można go stosować u dzieci powyżej 5 roku życia. W przypadku dzieci polecana jest metoda podjęzykowa, gdyż jest bezpieczniejsza dla maluchów i znacznie mniej traumatyzująca.
