Ze względu na swój smak chrzan przez większość osób traktowany jest jako przyprawa. Chrzan tarty stanowi dodatek do dań mięsnych, a podczas świąt wielkanocnych w wielu domach podawany jest chrzan z jajkiem. Jednakże poza walorami smakowymi posiada on także niebagatelne właściwości zdrowotne oraz odżywcze.
Spis treści
Właściwości zdrowotne chrzanu
Chrzan pospolity – bo z takim najczęściej mamy do czynienia – ma wiele zastosowań zdrowotnych. Chrzan stanowi rodzaj naturalnego antybiotyku. Dzięki swojemu działaniu bakteriobójczemu i antywirusowemu znalazł zastosowanie w medycynie ludowej – używano go do leczenia przeziębień, kaszlu, bólów reumatycznych, problemów trawiennych czy chorych zatok. Jest to możliwe dzięki zawartym w chrzanie substancjom takim jak alkohol fenyloetylowy czy lizozym.
Chrzan – właściwości odżywcze
100 g tartego korzenia chrzanu dostarcza około 48 kcal. W takiej porcji otrzymamy też 1,2 g białka, 11,29 g węglowodanów, zaledwie 0,69 g tłuszczu, a także 3,3 g błonnika. Chrzan jest dobrym źródłem witamin – zawiera witaminy C, A, E i K oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B3 i B6 oraz B9, czyli kwas foliowy). Ponadto zawiera mikro i makroelementy takie jak: żelazo, magnez, potas, wapń, fosfor, sód czy cynk.
Chrzan a przeziębienie
Chrzan świetnie sprawdza się w leczeniu przeziębienia, gdyż jego działanie jest wieloaspektowe. Olejki eteryczne, które są wydzielane głównie w trakcie tarcia chrzanu, pomagają udrożnić zatoki. Syrop przygotowany z chrzanu charakteryzuje się działaniem wykrztuśnym, a zatem świetnie sprawdzi się przy uporczywym kaszlu. Ponadto rozgrzewa i obniża gorączkę. Chrzan zawiera też duże ilości witaminy C, dzięki czemu wzmacnia odporność organizmu.
Ulga w bólach reumatycznych
Działanie rozgrzewające chrzanu wykorzystuje się także w przypadku reumatyzmu czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Okład ze startego korzenia chrzanu pobudza krążenie krwi, co wpływa na zmniejszenie dolegliwości. W efekcie następuje zmniejszenie obrzęków, a także poprawia się ruchomość stawów. Okłady z chrzanu polecane są również wtedy, gdy mamy do czynienia z zapaleniem nerwu kulszowego.
Działanie przeciwnowotworowe
Wyniki badań naukowych wskazują, że chrzan działa przeciwnowotworowo. Jest to możliwe dzięki występujących w nim glukozynolanom. Co ważne najwięcej jest ich w świeżym chrzanie, a im mniejsza średnica korzenia, tym zawartość tych substancji wyższa. Chrzan spożywany regularnie zmniejsza ryzyko wystąpienia m.in. raka żołądka, pęcherza moczowego czy płuc.
Chrzan w kuchni
Większości z nas chrzan kojarzy się ze świątecznym śniadaniem. Sam lub w formie ćwikły jest podawany do tłustych i ciężkostrawnych dań. Jest to dobre rozwiązanie, gdyż przyśpiesza metabolizm, a także wpływa na zwiększone wydzielanie soków trawiennych. W kuchni chrzan jest wykorzystywany także do kiszenia ogórków. Niegdyś był też używany do konserwowania żywności – dzięki swoim właściwościom nie dopuszczał on do psucia się produktów spożywczych. W Azji natomiast wykorzystuje się wasabi, czyli chrzan japoński – jest on jednym ze składników sushi.
Przeciwwskazania
Mimo wielu zdrowotnych właściwości chrzanu nie poleca się w przypadku osób, które cierpią na niewydolność nerek, zgagę, schorzenia wątroby lub wrzody żołądka. Również w przypadku osób zdrowych nie zaleca się spożywania ilości większej niż 40 g (ok. 4 łyżeczki) tartego chrzanu. Może to bowiem skutkować podrażnieniem błony śluzowej żołądka i jelit, czy nerek.
Chrzan nie tylko w kuchni
Chrzan można również z powodzeniem stosować w kosmetyce. Dzięki jego właściwościom rozjaśniającym można zmniejszyć widoczność piegów czy drobnych przebarwień. W tym celu sporządza się nalewkę chrzanową, którą następnie należy przecierać skórę codziennie rano i wieczorem. Chrzan jest nie tylko smacznym dodatkiem do tradycyjnych potraw. Jego właściwości zdrowotne i odżywcze sprawiają, że jest to niezwykle wartościowy składnik, który warto uwzględnić w swojej diecie. Ponadto odpowiednio przygotowany pozwala na zwalczenie różnego rodzaju uciążliwych dolegliwości, jak również może być stosowany do rozjaśniania np. piegów, jako naturalna alternatywa dla drogeryjnych kosmetyków.
