Nowotwór to nieprawidłowa tkanka, która cechuje się gwałtownym namnażaniem, w efekcie, czego zaburza właściwe funkcjonowanie organizmu. Najczęściej ten typ nowotworu dotyka osoby między 50. a 60 rokiem życia. Płeć, która w większości choruje na raka odbytu to mężczyźni. Kobiety znacznie rzadziej dotyka ta przypadłość. Poziom zachorowania na nowotwór odbytnicy w Polsce wciąż rośnie. Zgodnie z danymi zamieszczony na Krajowym Rejestrze Nowotworów w 1980 roku rak dotykał 2288 mężczyzn z kolei rok 2013 pokazuje już, że na nowotwór odbytnicy zachorowało aż 9548. Liczba kobiet w 1980 roku wyniosła 2432, a rok 2013 to 7902 zachorowań. Łącznie na przestrzeni lat 1980-2013 obie płcie, które dotknęła choroba to aż 1745 osób.
Spis treści
Przyczyny
Przyczyny raka odbytu możemy podzielić na dwie kategorie: przyczyny zewnętrzne (środowiskowe) oraz wewnętrzne. Do czynników zewnętrznych zaliczamy:
- nadmierne palenie tytoniu
- zbyt duża ilość spożywanych tłuszczów
- brak warzyw i owoców w codziennej diecie
- niedobór witamin: A, E oraz selenu
- jedzenie czerwonego mięsa w dużych ilościach
- zaparcia, których powodem jest otyłość lub niska zawartość błonnika
Przyczyny wewnętrzne z kolei to:
- cysty łojowe i nowotwory skórne (zespół Muira Torre`a dla którego charakterystyczne jest występowanie nowotworowych gruczołów łojowych w sporej ilości)
- gruczolaki
- wrzodziejące zapalenia jelita grubego
- rak złośliwy układu nerwowego (zespół Turcota )
- torbiele naskórne i guzy mezodermalne (zespół Gardnera – następstwem są liczne torbiele naskórkowe jak również barwnikowe zmiany siatkówki)
- zespół Lynch I – zespół dziedzicznej predyspozycji do nowotworów; Lynch I dotyczy typu nowotworu, jakim jest rak jelita grubego
- zespół Lynch II – wraz z nowotworem jelita grubego funkcjonują jednocześnie inne rodzaje tj. rak macicy, jajnika, jelita cienkiego, moczowodu, żołądka czasami (jednak nie tak często) także dróg żółciowych, centralnego układu nerwowego oraz skóry
- choroba Leśniowskiego – Crohna – schorzenie zapalne jelit; atakuje układ pokarmowy, jednak w głównej mierze koncentruje się na końcowej części jelita cienkiego i początkowej jelita grubego
Objawy
Nowotwór odbytnicy najczęściej rozwija się w sposób powolny i przez długi okresu czasu jest trudny do zidentyfikowania, ponieważ objawy są niewidoczne. To, co powinno nas zaniepokoić to trudności z wypróżnianiem się tzn. objawy biegunki czy zaparcia. Dodatkowo podczas oddawania stolca może pojawiać się śluz najczęściej razem z krwią. W chwili zaobserwowania wskazanych objawów, które są najbardziej charakterystyczny dla raka odbytu ważne jest, aby udać się niezwłocznie do lekarz w celu wykonania szczegółowych badań.
Typowe objawy nowotworu odbytnicy to:
- wzdęcia
- spadek na wadze tzn. utrata masy miała
- zaparcia
- zwiększenie się obwodu brzucha
- niedrożność układu pokarmowego
- brak apetytu
- podczas oddawania stolca pojawiająca się krew z odbytu (tzw. krwawienie jawne oraz utajone)
- bóle w dolnej części brzucha
- wzrost temperatury
- zwiększona objętość wątroby z uwagi na występujące przerzuty
- badanie palpacyjne – badanie dotykiem
Leczenie
Typ leczenia, jaki powinien zostać wprowadzony zależy tak naprawdę od osoby chorej. Nieprawidłowo dobrania terapia grozi powikłaniami, dlatego tak ważne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia dla poszczególnych pacjentów. Raka odbytnicy możemy leczyć poprzez:
a) leczenie chirurgiczne
operacja metodą Hartmanna – metoda wykorzystywana w chirurgii polegająca na usunięciu zmiany chorobowej
amputacja brzuszno-kroczowa (sposób Miles`a) – zabieg mający na celu wycięcie odbytnicy wraz z guzem nowotworowym
resekcja przednia – typ operacji zastosowany po raz pierwszy przez Dixona cechuje się usunięciem guza umiejscowionego w górnej części odbytnicy wycięcie mezorectum – usunięciu podlegają tkanki około odbytnicze; ta metoda leczenia zwiększa szansę na całkowite wyleczenie jak również zmniejsza ryzyko nawrotu
b) radioterapia przedperacyjna – celem tej metody jest całkowite zniszczenie guza bądź jego zmniejszenie
c) radioterapia pooperacyjna – wykonana jest, kiedy choroba osiąga stadium zaawansowane np. nowotwór jest złośliwy czy wystąpiły przerzuty; zaletą radioterapii pooperacyjnej jest zmniejszenie możliwości nawrotu o 50%
d) chemioterapia pooperacyjna
e) leczenie paliatywne – metody wykorzystywane w ramach tego sposobu leczenia to np. radioterapia, krioterapia, laseroterapia
Najważniejsze jest dbanie o siebie i swoje zdrowie. Niezwykle istotne w przypadku nowotworu odbytnicy, ale i każdego typu raka jest wczesna diagnoza choroby. W momencie, gdy pojawiają się niepokojące objawy należy jak najszybciej udać do lekarza w celu konsultacji i w razie potrzeby wykonania serii badań. Nawet gdyby dolegliwości nie wskazywałyby na nic poważnego zawsze należy zweryfikować to u właściwego specjalisty. Wczesna diagnoza pozwala na podjęcie odpowiedniego leczenia, a co za tym idzie możemy przyczynić się do zniwelowania choroby. Zwlekając tylko sobie szkodzimy, dlatego warto kierować się zasadą – lepiej zapobiegać niż leczyć.
