Owsiki u dorosłych nie są rzadkością, choć problem ten kojarzony jest raczej z dolegliwością dziecięcą. Pomimo, iż choroba wywoływana przez te pasożyty zazwyczaj nie wywołuje poważnych powikłań, może stanowić wstydliwy temat, który nie będzie motywem przewodnim spotkań towarzyskich. Jakie są przyczyny występowania owsików u dorosłych, jak rozpoznać ich obecność w organizmie oraz jakiego leczenia należy się spodziewać?
Spis treści
Owsik – co to takiego?
Owsiki to niewielkie, bezbarwne pasożyty układu pokarmowego wywołujące chorobę zakaźną zwaną owsicą lub enterobiozą. Wraz z bliskimi kuzynami jak glista ludzka oraz włośnica (również pasożytami) zaliczane są do tzw. nicieni. Środowiskiem życia owsików jest przede wszystkim jelito grube, ale mogą również zamieszkiwać końcowy odcinek jelita cienkiego a nawet wyrostek robaczkowy. Żywią się tam treścią pokarmową oraz niestrawionymi resztkami jedzenia. Robaki te wykazują tzw. dymorfizm płciowy co oznacza, że bez trudu można odróżnić samice od samców – zwykle samice są większe i mogą osiągnąć do 1 cm długości ciała (samce maksymalnie do 3 mm). To właśnie samice powodują uporczywe swędzenie w okolicach odbytu, gdy przemieszczają się tam aby złożyć jaja. Owsiki przeżywają w organizmie żywiciela ok. 4 tygodni, jednak zdolność do zakażenia kolejnej ofiary osiągają po ok. 8 godzinach.
Owsica – przyczyny
Układ pokarmowy to główna droga jaką owsiki rozpoczynają inwazję na nowego żywiciela. Do zarażenia najczęściej dochodzi poprzez połknięcie jaj lub ich inhalację. Możliwa jest również tzw. retroinwazja, która polega na aktywnym wnikaniu młodych larw do jelita grubego. Pomimo iż owsica jest chorobą dotykającą tylko ludzi, jaja tych pasożytów znajdują się dosłownie wszędzie.
Do najczęstszych przyczyn zakażenia owsikami zarówno wśród dorosłych jak i dzieci zalicza się spożycie niemytych warzyw i owoców oraz brak odpowiedniej higieny osobistej. Wśród dorosłych czynnikiem sprzyjającym infekcji jest przybywanie w miejscach o dużym skupisku ludzi. Sztandarowym przykładem może być basen miejski czy szpital. Oprócz pracowników opieki zdrowotnej grupą o zwiększonym ryzyku zachorowań na owsicę są także osoby mające duży kontakt z dziećmi czyli nauczyciele i przedszkolanki. Brak rygorystycznego przestrzegania zasad higieny przez nasze pociechy sprzyja inwazji pasożytów na rówieśników oraz dorosłych.
Najłatwiej jednak do zakażenia dochodzi wśród członków rodziny. Kiedy zachoruje już jedna osoba, owsica rozprzestrzenia się bardzo szybko na pozostałych domowników. Spanie w jednym łóżku czy nawet używanie przedmiotów codziennego użytku stwarza idealne warunki do kolejnych infekcji i w mgnieniu oka pasożyty ma już cała rodzina.
Owsica – objawy
O obecności owsików w naszym organizmie świadczyć może szereg, na pozór niewinnych oznak. Początkowo pojawia się niepokój i gwałtowność ruchowa, bezsenność, zaburzenia łaknienia, bóle brzucha czy nudności. Swędzenie w okolicach odbytu oraz zaczerwienienie jest niemal pewną oznaką zakażeniem tym pasożytem. Wśród objawów nie zabraknie również obgryzania paznokci (które sprzyja samozakażeniu) czy zgrzytanie zębami. Można spodziewać się także wystąpienia zmian skórnych, anemii i podkrążonych oczu. Kiedy zauważmy podobne objawy warto udać się do lekarza.
Leczenie owsicy
Przypadki owsicy najczęściej leczy się przy użyciu środków farmakologicznych. Sama kuracja w zależności od preparatu może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Należy jednak pamiętać, że leczeniu poddawani są wszyscy członkowie rodziny ze względu na dużą inwazyjność pasożyta. Podczas terapii ważne jest, aby jak najczęściej zmieniać pościel, bieliznę czy ręczniki. Warto wyprać rzeczy w wysokiej temperaturze lub nawet wygotować.
Przestrzeganie zasad prawidłowej higieny odgrywa kluczową rolę podczas terapii. Jak najczęściej należy myć okolice odbytu delikatnie osuszając nadwrażliwe miejsca. Zaleca się unikanie mydła aby nie podrażniać skóry. Zamiast mydła zaleca się napar z rumianku, który odkaża a jednocześnie łagodzi podrażnienia. Można stosować również pudry oraz maści aby złagodzić pieczenie. Oczywiście przestrzeganie zasad higieny osobistej jest niebagatelnie ważne zarówno podczas uporczywej walki z pasożytem jak i w celach profilaktycznych.
Nie zaszkodzi również zadbać o prawidłową dietę bogatą w błonnik, który pobudzając do pracy jelita sprzyja szybszemu usunięciu robaków z przewodu pokarmowego. Tutaj z pomocą przyjdą owoce i warzywa (oczywiście umyte!). Korzystnej jest spożywanie również kiszonej kapusty czy chleb razowego oraz unikanie słodyczy.
Pamiętajmy, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć dlatego starajmy się dbać o nasze zdrowie zanim przyjdzie stoczyć uporczywą walkę z pasożytem.
