Morfologia krwi – jak odczytać wynik? Jak przygotować się do badania?

Morfologia krwi to badanie mające na celu oznaczenie poziomu poszczególnych jej składników. Warto ją wykonywać regularnie, przynajmniej raz do roku w formie profilaktyki, z tego względu, że badanie to w bardzo dokładny sposób prezentuje stan układu krwionośnego, jak i wszystkich narządów w organizmie. Dzięki temu w łatwy i szybki sposób, lekarz może poznać stan zdrowia pacjenta, a co za tym idzie – rozpoznać chorobę w jej wczesnym stadium. Niestety wielu pacjentów odbierając swoją morfologię krwi, nie wie jak odczytać wynik badania. A jest to wiedza, którą warto posiadać, dlatego przedstawiamy jak poprawnie interpretować wyniki.

Spis treści

Jak przygotować się do morfologi krwi?

Aby badanie krwi przebiegało właściwie należy przestrzegać kilka podstawowych zasad:

na badanie należy zgłosić się na czczo
przyjść z samego rana, najlepiej pomiędzy godziną 7 a 10 rano
2 dni przed badaniem należy powstrzymać się od spożywania alkoholu,picia kawy i palenia papierosów
należy być wypoczętym
zrezygnować z nadmiernego wysiłku fizycznego

Interpretacja wyników morfologi krwi

1. Leukocyty (WBC, krwinki białe)

Leukocyty stanowią podstawowy element układu immunologicznego, a więc odpowiadają za odporność organizmu. Chronią go, walcząc z wszelkimi wirusami i bakteriami, które dostają się do jego wnętrza.

Leukocyty w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

	Norma
LEUKOCYTY (WBC, krwinki białe)	4000 – 10 000/µl

Podwyższony poziom leukocytów może świadczyć o:

toczącym się w organizmie stanie zapalnym
nowotworze
uszkodzeniu tkanek
występującym w organizmie zakażeniu
chorobie zakaźnej
białaczce

Wysoki poziom krwinek białych niekoniecznie oznacza chorobę, ponieważ niektóre sytuacje mogą mieć wpływ na wzrost ich stężenia we krwi. Do takich sytuacji należą:

ciąża
badanie wykonane po dużej aktywności fizycznej, po opalaniu się lub podczas upalnego dnia
palenie papierosów
przyjmowanie niektórych leków, np. sterydów, związków litu, adrenaliny
stres

Natomiast niski poziom leukocytów może być spowodowany:

niedożywieniem
niedoborem witamin, np. B₁₂
przyjmowaniem niektórych leków, np. cytostatyków
przewlekłymi chorobami krwi i szpiku kostnego
zatruciem substancjami organicznymi jak np. kleje, farby olejne, rozpuszczalniki
długotrwałym stresem
chorobą zakaźną, np. wirusową (HIV, odra, różyczka itd.)
chorobą wątroby lub śledziony

2. Erytrocyty (RBC, krwinki czerwone)

Erytrocyty są podstawowym składnikiem krwi. Są one odpowiedzialne za transport tlenu i dwutlenku węgla w organizmie.

Erytrocyty w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

		Norma
ERYTROCYTY (RBC, krwinki czerwone)	Kobiety	4 200 000 – 5 500 000/µl
ERYTROCYTY (RBC, krwinki czerwone)	Mężczyźni	4 500 000 – 6 000 000/µl

Wartości powyżej normy są normalne u osób przebywających na dużych wysokościach w górach lub wykonujących ciężką pracę fizyczną, a w innym przypadku mogą świadczyć o:

niedotlenieniu
odwodnieniu organizmu
nadmiernej produkcji hormonu erytropoetyny
wrodzonych wadach serca
nowotworowym rozroście płuc

Niski poziom erytrocytów może pojawić się w trakcie ciąży, a w innym przypadku występuje przy:

niedokrwistości (anemii)
białaczce
nadmiernym nawodnieniu organizmu
niedostatecznej podaży żelaza, witaminy B₆ i B₁₂
niedoborze hormonu erytropoetyny
chorobach szpiku

3. Hemoglobina (HGB)

Głównym zadaniem hemoglobiny jest dostarczanie tlenu do komórek.

Hemoglobina w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

		Norma
HEMOGLOBINA (HGB)	Kobiety	12 – 16 g/dl
	Kobiety w ciąży	11 – 14 g/dl
	Mężczyźni	14 – 18 g/dl

Wartości powyżej normy mogą świadczyć o:

nadkrwistości
odwodnieniu lub niedotlenieniu organizmu

Natomiast wynik niższy niż przewiduje norma może wskazywać na:

niedokrwistość (anemię)
nadmierne nawodnienie organizmu

4. Hematokryt (HCT)

Hematokryt przedstawia procentowy stosunek elementów morfotycznych krwi do całej objętości krwi.

Hematokryt w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

		Norma
HEMATOKRYT (HCT)	Kobiety	37 – 47%
HEMATOKRYT (HCT)	Mężczyźni	40 – 54%

Podwyższone wartości mogą wskazywać na:

odwodnienie organizmu
występowanie nadkrwistości
nadprodukcję erytrocytów w organizmie

Natomiast niski hematokryt pojawia się przy:

niedokrwistości (anemii)
nadmiernym nawodnieniu organizmu
przebytych krwawieniach

5. MCV (SOK)

Wskaźnik ten prezentuje średnią objętość krwinki czerwonej.

MCV w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

	Norma
MCV (SOK)	86 – 96 fl

Podwyższone wartości mogą świadczyć o:

spożywaniu nadmiernych ilości alkoholu
niedoborze kwasu foliowego lub witaminy B₁₂

Niski wynik MCV wynika z:

niedoboru żelaza w organizmie

6. MCH i MCHC

MCH prezentuje średnią masę hemoglobiny w krwince czerwonej, a MCHC średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej. Oba te wskaźniki są bardzo ważne w diagnozie rodzaju niedokrwistości.

MCH i MCHC w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

	Norma
MCH	27 – 33 pg
MCHC	33 – 36 g/dl

MCH powyżej normy:

sferocytoza wrodzona, która stanowi wrodzoną niedokrwistość hemolityczną

MCH poniżej normy:

niedokrwistość spowodowana niedoborem żelaza
niedokrwistość tarczowatokrwinkowa (talasemia)
zaburzenia utylizacji żelaza

MCHC powyżej normy:

odwodnienie organizmu
sferocytoza wrodzona

MCHC poniżej normy:

nadmierne nawodnienie organizmu
anemia z powodu niedoboru żelaza

7. Trombocyty (płytki krwi, PLT)

Trombocyty odpowiadają za proces krzepnięcia krwi, rozpuszczania skrzepów i gojenia się ran.

Trombocyty w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

	Norma
Trombocyty (płytki krwi, PLT)	150 000 – 400 000/µl

Wysoki poziom płytek krwi może występować po wysiłku fizycznym lub wskazywać na:

niedobór żelaza w organizmie
przewlekłe zakażenia

Natomiast obniżony poziom płytek krwi może być spowodowany:

nadużywaniem alkoholu
przyjmowaniem niektórych leków
uszkodzeniem szpiku kostnego

8. Wzór odsetkowy krwinek białych: LYMPH (limfocyty), NEUT (neutrofile), EOS (eozynocyty), BASO (bazocyty), MONO (monocyty).

W krwi można wyróżnić różne rodzaje krwinek białych, a należą do nich monocyty, limfocyty i granulocyty. Te ostanie dzielą się na neutrocyty, bazocyty oraz eozynocyty.

Wzór odsetkowy krwinek białych w morfologii krwi – jak odczytać wynik?

	Norma
LYMPH (limfocyty)	1000 – 3600/µl (25 – 40%)
NEUT (neutrofile)	2000 – 7000/µl (50 – 70%)
EOS (eozynocyty)	80 – 360/µl (1 – 5%)
BASO (bazocyty)	0 – 90/µl (0 – 1%)
MONO (monocyty)	80 – 590/µl (2 – 6%)

Podwyższony wynik limfocytów (LYMPH) może występować podczas:

nadczynności tarczycy
toczących się w organizmie procesów zapalnych, np. zapaleń wirusowych

Niski poziom limfocytów może być skutkiem:

stresu
występowania chorób infekcyjnych
ciąży
przyjmowania niektórych leków, jak np. cytostatyki, kortykosteroidy, ACTH
AIDS
gruźlicy

Wskaźnik neutrofili (NEUT) powyżej normy może być spowodowany:

grzybicą
paleniem papierosów
zakażeniami bakteryjnymi
chorobami reumatycznymi
silnym krwawieniem
białaczką
silnym stresem
ciążą
wykonaniem badania po obfitym posiłku

Neutrofile (NEUT) poniżej normy mogą być skutkiem:

zatrucia metalami ciężkimi
nowotworów szpiku
nadmiernym niszczeniem neutrofili w organizmie
niedoboru kwasu foliowego i witaminy B₁₂
toczącej się w organizmie infekcji
hemodializy

Wysoki wskaźnik eozynocytów (EOS) w organizmie może zwiastować zdrowienie organizmu po przebytej infekcji lub:

choroby alergiczne (np. astmę, AZS, pokrzywka)
choroby pasożytnicze
szkarlatynę
choroby nowotworowe
kolagenozy
zaburzenia immunologiczne

Obniżony poziom eozynocytów (EOS) może być przyczyną:

przebytych stresów
niedokrwistości aplastycznej
zakażeń bakteryjnych
chorób pierwotniakowych
chorowania na toczeń trzewny rozsiany

Zbyt wysoki wynik bazocytów (BASO) może być skutkiem:

ciąży
stosowania tabletek antykoncepcyjnych
wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
cukrzycy
chorób nowotworowych
niedoboru żelaza
zespołu nerczycowego
ospy wietrznej
zapalenia zatok

Niski poziom bazocytów (BASO) może natomiast pojawić się w przypadku:

długotrwałego stresu
nadczynności tarczycy lub kory nadnerczy
pokrzywki
ciężkiego zapalenia płuc
gorączki reumatycznej

Podwyższony wynik monocytów (MONO) może wskazywać na ustępowanie zakażenia w organizmie lub na:

gruźlicę
choroby zapalne jelit
choroby nowotworowe

Niski poziom monocytów (MONO) może być wynikiem:

trwającej w organizmie infekcji
przyjmowania niektórych leków, np. glikokortykosteroidów

Jak widać, wiedza o tym jak odczytać wynik morfologii krwi to temat rzeka. Istnieje wiele czynników mających wpływ na zawyżenie lub obniżenie poziomu składników krwi i wcale nie muszą one wskazywać na chorobę. Dlatego jedynie doświadczony lekarz może w oparciu o wyniki badań, postawić prawidłową diagnozę.