Prawdopodobnie niewiele osób wie, czym jest kaszak, co wpływa na jego powstawanie, a tym bardziej – jak go leczyć. Kaszak to zmiana skórna w rodzaju łagodnej torbieli, cysty lub niewielkiego, bezbolesnego guzka – cielistego, żółtego lub białego, występujący częściej u mężczyzn niż u kobiet. Zawiera keratynę, która ma często nieprzyjemną w zapachu wydzielinę. Pojawia się w obrębie powłok skórnych oraz tkanki podskórnej i pewnym jest, że nie powinno się go bagatelizować.
Spis treści
Kaszak – przyczyny powstawania
Do najczęstszych przyczyn należą:
- Zaburzenia gruczołów łojowych – gruczoły łojowe wytwarzają sebum, które występuje w warstwie skóry i włosów. Gruczoły łojowe mogą być zatykane przez stany zapalne skóry – na przykład trądzik. W wyniku pęknięcia gruczołu łojowego powstaje torbiel łojowa, czyli kaszak.
- Uszkodzenia mieszków włosowych – mowa o pęcherzyku; małej kieszonce pod skórą powstającej w skórze właściwej. Pęcherzyki mogą zostać uszkodzone w wyniku urazów – takie jak chirurgiczne rany i otarcia. W ten sposób zatkane przez komórki – tworzą torbiele łojowe.
- Uwarunkowania genetyczne – osoby dotknięte syndromem Gardnera, rzadką chorobą genetyczną, powodującą wzrosty w jelicie grubym, są narażone na rozwój torbieli łojowych. Tak samo, jak osoby z zespołem znamion podstawowych komórek – choroba Basala.
- Wady związane z rozwojem płodu – torbiele łojowe mogą mieć swój początek w rozwoju płodu, kiedy to komórki macierzyste – zamiast tworzyć skórę i włosy, nie dostały się do komórek tworzonych z innych tkanek.
- Intensywne opalanie się – zbyt intensywne wystawianie skóry na działanie promieni słonecznych może przyczynić się do powstawania kaszaków.
Gdzie najczęściej pojawia się kaszak?
Najczęstsze występowanie kaszaka, to:
- Okolice twarzy – na przykład na powiece
- Głowa – na przykład za uchem
- Szyja
- Okolice pachwiny – kończyny górne i dolne
Kaszaki występujące w okolicach twarzy są najbardziej widoczne i trudne do ukrycia. Nie trzeba się jednak wstydzić, tylko przeciwdziałać. Zwłaszcza kaszaki na powiekach mogą wymagać kontroli lekarza, ponieważ ewentualne zakażenie ich zawartości, może spowodować powstanie ropnia, który z kolei może zagrozić rozprzestrzenieniem się infekcji – na przykład na oko. Warto więc dowiedzieć się więcej o kaszakach na powiekach.
Kaszak na powiece – co trzeba o nim wiedzieć?
Choć skóra powiek jest delikatna, zawiera liczne gruczoły łojowe, a także liczne mieszki włosowe rzęs. Kiedy stan zapalny spowoduje utrudnienie odpływu wytwarzanych w nich substancji – powstaje na powiece kaszak. Najbardziej banalną przyczyną zamknięcia ujścia mieszka lub gruczołu jest obrzęk tkanek, będący objawem zapalenia. Powodem mogą być też zmiany trądzikowe, zbyt intensywne opalanie się czy wysuszenie powiek, związane z pracą w klimatyzowanych pomieszczeniach, a także nieodpowiednia higiena twarzy czy duże zapylenie powietrza. Kobiety nadużywające kosmetyków, tłustych kremów lub niestarannie zmywające makijaż – również narażają się na pojawienie się kaszaków. U osób cierpiących na zespół suchego oka kaszak powieki może powstać na skutek nadmiernego wysuszenia spojówek i brzegów powiek, co może sprzyjać odkładaniu się na skórze złuszczających się komórek nabłonka oraz blokowaniu gruczołów, lub mieszków włosowych.
Jak wygląda kaszak na powiece i jakie są jego objawy?
Podstawowym objawem powstawania kaszaka na powiece jest tworzenie się powiększającego się guzka, który jest miękki, raczej gładki i przesuwalny wraz ze skórą. Kiedy guzek ten zwiększa objętość, przyjmuje barwę białą lub żółtą. W miejscu, gdzie znajduje się zablokowane ujście, może być widoczny brunatny albo czarny punkt. Kaszak częściej tworzy się na powiece górnej, ponieważ znajduje się w niej większa ilość gruczołów łojowych niż w dolnej. Kaszak zwykle nie sprawia dolegliwości bólowych, ale mogą się one pojawić, jeśli dojdzie do zakażenia bakteriami, które przedostają się do wnętrza torbieli bezpośrednio z otoczenia. Rozwijającej się infekcji często towarzyszy ból – zwłaszcza przy mruganiu, miejscowe zaczerwienienie lub obrzęk, który może spowodować nawet całkowite przesłonięcie oka.
Czy usuwać kaszak z powieki?
Nie w każdym przypadku usunięcie kaszaka z powieki jest niezbędne. Zależy przede wszystkim od wielkości guzka. Nie rzadko po okresie jego wzrostu dochodzi do odblokowania zaczopowanego ujścia gruczołu lub mieszka włosowego albo do pęknięcia skóry. Wtedy zawartość torbieli wylewa się na zewnątrz, pozwalając tkankom się zagoić. W sytuacjach stanu zapalanego lub infekcji kaszaka i jego okolic, niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Polega ona na przekłuciu lub nacięciu skóry i usunięciu zawartości. W przypadkach, które mogą sugerować obecność nowotworu, guzek wycina się w całości i przekazuje do badania histopatologicznego.
Kaszak – jak leczyć?
Zdarza się, że kaszaki samoistnie mogą się wchłonąć. W innym przypadku, zdaniem specjalistów – są trudne do zwalczenia. Na pewno nie powinno się ich usuwać samemu – na przykład próbując je zdrapać lub wycisnąć, ponieważ może powstać brzydka blizna, a nawet może dojść do stanu zapalnego lub poważnego zakażenia. Do ich usunięcia lekarze zalecają metodę chirurgiczną, albo krioterapię, czyli zamrażanie.
Domowymi sposobami także można spróbować pozbyć się kaszaka – jeśli oczywiście nie jest zbyt duży. Zaleca się stosowanie kompresów ściągających, które zmniejszą wydzielanie łoju.
Najlepszym będzie napar z liści skrzypu. Podajemy przepis:
- Dwie szklanki wody
- 4 czubate łyżki skrzypu
- Wata
- Elastyczny bandaż
Napar gotujemy przez pięć minut. Następnie, po lekkim wystudzeniu, nasączamy nim watę i przykładamy do zmiany skórnej z kaszakiem. Aby kompres się nie ześlizgiwał, można zabezpieczyć go elastycznym bandażem.
Jeśli zaś domowe sposoby nie przyniosą pożądanych rezultatów, lepiej udać się do lekarza pierwszego kontaktu i zasięgnąć porady lekarskiej. Warto też zadbać o odpowiednią profilaktykę. Aby zapobiegać powstawaniu kaszaków, starajmy się prowadzić zdrowy tryb życia, unikać długotrwałego opalania się i odpowiednio zadbać o higienę twarzy, szczególnie powiek.
