Kleszcze wzbudzają niepokój, ponieważ są nosicielami licznych chorób, którymi mogą zarażać poprzez ukąszenie. Jakie choroby mogą przenosić? Jak ustrzec się przed ugryzieniem? Jak wyjąć kleszcza, kiedy dojdzie do ukąszenia? Podpowiadamy
Spis treści
Kleszcze – podstawowe informacje
Kleszcze to organizmy z rodziny pajęczaków, należące do tej samej grupy co roztocza. Są pasożytami i żywią się krwią nosiciela. Podobnie jak pająki, posiadają 8 odnóży. Są aktywne od temperatury 5-7 stopni Celsjusza, czyli w Polsce praktycznie przez cały rok. Kleszcze żyją na łąkach, w parkach i lasach. Przebywają na roślinach o wysokości od około 30cm do 1,5m. Tam czekają na żywiciela, który przechodząc strąca je z gałęzi lub liści.
Jak wygląda ukąszenie?
Kleszcze są wyposażone w zaawansowany aparat żądlący. Za pomocą narządu gębowego, który przypomina nożyczki, kleszcz nacina skórę. Następnie, wbija w tkankę żądło. Żądło kleszcza jest uzbrojone w niewielkie kolce, za pomocą których mocno przytwierdza się do żywiciela. Niektóre gatunki kleszczy produkują substancję będącą swego rodzaju klejem, dzięki czemu mocniej przytwierdzają się do żywiciela.
Zazwyczaj szukają na ciele miejsca, w którym skóra jest ciepła i dość cienka, bo to ułatwia jej nacięcie i przebicie. Co ciekawe, użądlenie kleszcza nie boli, ponieważ jego ślina zawiera środek znieczulający. Pasożyt może pozostawać przytwierdzony do żywiciela nawet do 2 tygodni.
Kleszcze – jakie choroby mogą przenosić ?
- Borelioza z Lyme (inaczej krętkowica kleszczowa) – choroba wywoływana przez krętki (bakterie) rodzaju Borrelia. W zależności od stadium, objawia się zmianami na skórze, w układzie nerwowym, kostno-stawowym lub sercowo-naczyniowym.
- Odkleszczowe zapalenie mózgu – choroba wywoływana przez wirusy z rodziny Flaviviridae. Atakuje ośrodkowy układ nerwowy.
- Gorączka Q – choroba powodowana przez Gram-ujemne pałeczki z rodzaju Coxiella. Może przebiegać bezobjawowo, lub dawać symptomy podobne do grypy. Zdarza się też, że przybiera charakter przewlekły.
- Tularemia – czynnikiem wywołującym chorobę jest pałeczka Francisella Tularensis. Objawia się podobnie do grypy, powoduje też dolegliwości żołądkowe oraz powiększenie węzłów chłonnych.
- Bartoneloza – patogen, który przyczynia się do rozwoju tej choroby to bakterie z rodzaju Bartonella. Forma choroby przenoszona przez kleszcze zwana jest „gorączką okopową”. Charakteryzuje się nawracającą gorączką, bólami i zawrotami głowy oraz bólem goleni.
- Anaplazmoza – choroba będąca skutkiem zakażenia Gram-ujemną bakterią Anaplasma phagocythopium. Przebiega bezobjawowo w około 60% przypadków. W pozostałych daje symptomy grypopodobne.
Jak ustrzec się przed ukąszeniem?
Żeby zapobiec ukąszeniu kleszcza, warto stosować się do kilku zasad:
- Wybierając się na spacer do lasu czy parku, pamiętaj o odpowiednim stroju. Ubieraj spodnie z długimi nogawkami oraz bluzki z długim rękawem. Pamiętaj, żeby przykryć głowę czapką lub kapeluszem.
- Spacerując, staraj się trzymać środka ścieżki, unikaj trącania przydrożnych traw i krzewów.
- Kleszcze są najbardziej aktywne rano oraz popołudniu. Dlatego, jeśli możesz, wybierz się na spacer w godzinach przedpołudniowych lub wczesnym popołudniem.
- Spryskaj ciało preparatem do odstraszania kleszczy.
Po powrocie ze spaceru, dokładnie obejrzyj ciało, żeby sprawdzić, czy nie doszło do ugryzienia. Jeśli mimo podjętych środków ostrożności, kleszcz wkłuje się w skórę – usuń go.
Jak wyciągnąć kleszcza?
Kleszcza należy pozbyć się jak najszybciej. Najlepiej wyciągnąć mechanicznie. Można do tego użyć pęsety lub przyrządu przeznaczonego konkretnie do usuwania kleszczy. Ważne, żeby chwycić go jak najbliżej skóry oraz uniknąć zgniecenia tułowia.
Następnie należy wyciągać go prostopadle do skóry. Najpierw delikatnie, później stopniowo zwiększając siłę.
Po usunięciu kleszcza, warto umyć i zdezynfekować rankę po wkłuciu. Należy również umyć i zdezynfekować ręce oraz przyrząd, którego używaliśmy.
Jeśli nie uda się wyciągnąć kleszcza w całości i w miejscu ukąszenia nadal widzimy np. fragment odnóża, możemy usunąć go przy pomocy igły, podobnie jak drzazgę.
Czego nie należy robić ?
Pod żadnym pozorem, nie należy niczym smarować kleszcza, ani miejsca w które się wkłuł. Jeśli to zrobimy, pasożyt zacznie się dusić i wymiotować. To z kolei zwiększy ryzyko zakażenia.
Podsumowując, kleszcze to pasożyty których należy unikać, ponieważ mogą przenosić niebezpieczne choroby. Pamiętajmy więc o stosowaniu się do zasad, które pomogą zapobiec ukąszeniu. Jeśli mimo wszystko dojdzie do ugryzienia, usuńmy kleszcza. Należy to zrobić jak najszybciej, żeby zredukować ryzyko minimalnego zakażenia.
