Na ulotce każdego leku, znajdziemy informacje o tym, czy należy przyjmować go przed, w czasie, czy po posiłku, oraz w jakim odstępie. Dlaczego jest to tak ważne? Czy jedzenie rzeczywiście ma wpływ na działanie leków? Jakich produktów spożywczych i leków nie powinniśmy łączyć? Czym najlepiej popijać leki? Podpowiadamy
Spis treści
Interakcje leków z żywnością – wchłanianie
Wchłanianie to proces, w którym substancja czynna przedostaje się do krwiobiegu. Polega na przenikaniu tej właśnie substancji przez błony biologiczne. Leki mogą wchłaniać się między innymi w jamie ustnej, żołądku czy jelitach. Leki stosowane zewnętrznie mogą wchłaniać się przez skórę, czy błony śluzowe.
Jedzenie może wpływać na działanie leku już na poziomie jego wchłaniania. Może sprawić, że lek będzie wchłaniał się szybciej lub wolniej niż powinien. Może również zwiększyć lub zmniejszyć jego wchłanianie.
Na przykład, produkty o dużej zawartości tłuszczu wpływają na zwiększenie i przyspieszenie procesu wchłaniania leków rozpuszczalnych w tłuszczach. To z kolei może prowadzić do wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. Leki, które mogą zbyt szybko wchłaniać się w połączeniu z jedzeniem bogatym w tłuszcz, to preparaty zawierające teofilinę. Preparaty te są stosowane w leczeniu chorób płuc (między innymi astmy). Skutki uboczne, wywołane przez zwiększone działanie leków z teofiliną to bóle głowy, zaburzenia snu i rytmu serca.
Z kolei obecny w pożywieniu błonnik pokarmowy, może prowadzić do zmniejszenia oraz spowolnienia procesu wchłaniania leków. Może to powodować niewystarczające działanie leku lub całkowity brak jego działania. Preparaty wchłaniające się gorzej w obecności błonnika pokarmowego to między innymi preparaty z naparstnicy, które są wykorzystywane w leczeniu niewydolności krążenie oraz zaburzeń rytmu serca. Błonnik pokarmowy utrudnia także wchłanianie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych.
Produkty bogate w wapń, utrudniają lub całkowicie uniemożliwiają wchłanianie niektórych preparatów, ponieważ tworzą z nimi nierozpuszczalne w wodzie sole. Leki, które tworzą sole z wapniem, to na przykład fluorochinolony oraz tetracykliny. Wykorzystuje się je do leczenia infekcji układu moczowego oraz układu oddechowego.
Interakcje leków z żywnością – metabolizm
Metabolizm leków to zespół biochemicznych przemian leków w organizmie. Odbywa się głównie w wątrobie. Część produktów spożywczych ma wpływ na działanie leków na etapie ich metabolizmu. Najbardziej znany z tego działania jest sok grejpfrutowy. Wynika to z faktu, że obecne w nim flawonoidy i funarokumaryny działają hamująco na enzymy odpowiedzialne za metabolizm niektórych leków. W wyniku tego działania zwiększa się ich stężenie leku we krwi, co może prowadzić do zatrucia. Dlatego właśnie, nie należy popijać leków sokiem grejpfrutowym. Dotyczy to szczególnie leków na nadciśnienie (blokerów kanału wapniowego) oraz cyklosporyny (stosowanej po przeszczepach substancji immunosupresyjnej).
Interakcje leków z żywnością – antagonizm
Antagonizm – proces polegający na przeciwnym działaniu dwóch substancji. Niektóre pokarmy mogą wpływać na osłabienie działania leku. Dzieje się tak przez wystąpienie działania antagonistycznego. Dobrym przykładem takiego działanie jest wpływ witaminy K (odpowiedzialnej za krzepnięcie) z lekami przeciwzakrzepowymi. Podczas przyjmowania leków przeciwzakrzepowych należy ograniczyć spożywanie produktów bogatych w witaminę K. Dotyczy to nie tylko kilku godzin przed czy po zażyciu leku, ale całego czasu trwania terapii.
Podsumowując, niezwykle ważne jest, abyśmy przyjmując leki, stosowali się do zamieszczonych na ulotce zaleceń. Należy zwrócić szczególną uwagę na zalecenia dotyczące czasu przyjęcia leku w stosunku do posiłków, ponieważ może mieć to znaczący wpływ na działanie leku. Zwróćmy uwagę na to, że niektóre produkty w ogóle nie są zalecane podczas terapii niektórymi lekami, a nie tylko jakiś czas przed lub po ich zażyciu. Pamiętajmy, że najbardziej bezpieczne jest popijanie leków wodą. Unikajmy stosowania w tym celu innych napojów, szczególnie soku z grejfruta.
