Panie doktorze, coś mi strzyka w kolanie… Takie skargi słychać w gabinetach ortopedycznych coraz częściej. Zgłaszają się do nich różni ludzie – młodsi i starsi, mniej i bardziej aktywni fizycznie, kobiety i mężczyźni. Łączy ich jedno – wszyscy pragną wiedzieć, co kryje się za tymi dziwnymi dźwiękami dochodzącymi z ciała. To zwykłe „komunikaty” informujące o przemęczeniu organizmu czy sygnały alarmowe ostrzegające przed rozwojem poważnej dolegliwości?
Spis treści
Skąd to chrupanie w kolanie?
Przywołane na wstępie strzykanie (niekiedy określane również mianem trzaskania bądź chrupania) nierzadko bywa jednym z pierwszych objawów świadczących o patologicznych zmianach zachodzących w obrębie kończyny dolnej. Prowadzą one do „spluszowacenia rzepki”, a dokładniej rzecz ujmując rozwłóknienia i stopniowej degeneracji tkanki chrzęstnej okalającej staw rzepkowo-udowy. Z biegiem czasu do wspomnianego już „chrupania w kolanie” dołącza szereg innych symptomów:
- dotkliwy ból nasilający się w trakcie wykonywania codziennych czynności (siedzenia, kucania, pokonywania schodów, snu, itp.);
- nadwyrężenie mięśnia czworogłowego uda;
- lekki obrzęk i zniekształcony obrys stawu kolanowego;
- uczucie „przeskakiwania” rzepki podczas ruchu, etc.
Opisywana jednostka chorobowa określana jest w medycynie mianem chondromalacji (inna funkcjonująca w języku fachowym nazwa to: chondropatia rzepki). Rozpoznanie rzeczonego schorzenia następuje w oparciu o testy kliniczne (objaw Zohlena i Soto-Halla), a także wyniki rezonansu magnetycznego. Niezwykle cennym źródłem informacji jest również wywiad, rozmowa z pacjentem na temat trybu życia, przebytych urazów, zażywanych leków czy doświadczanego dyskomfortu. Niemniej jednak najskuteczniejszą metodą diagnostyczną okazuje się artroskopia, czyli wziernikowanie stawu. Pozwala na realną ocenę stanu struktur anatomicznych (głębokości i rozległości ewentualnych zmian), bez konieczności przeprowadzania operacji.
Stopnie zaawansowania chondromalacji rzepki
W świetle powszechnie obowiązującej klasyfikacji opracowanej przez Outerbridge’a. w 1961 roku chondromalacja rzepki ma cztery stopnie zaawansowania. We wstępnej, bezobjawowej fazie rozwoju choroby (I stopień) dochodzi do powolnego rozmiękania chrząstki. Tkanka staje się opuchnięta. Zmienia kolor (z perłowobiałego na żółty), ale jednocześnie zachowuje swoją ciągłość. Na kolejnym etapie (II stopień) pojawiają się pierwsze niewielkie owrzodzenia oraz powierzchowne pęknięcia, które z upływem czasu rozprzestrzeniają się, tworząc głębokie szczeliny (III stopień), a nawet „dziury” sięgające warstwy podchrzęstnej i odsłaniające kość (IV stopień).
Chondromalacja rzepki leczenie
Postępowanie w przypadku zdiagnozowania chondropatii rzepki zależy w dużej mierze od stopnia zaawansowania schorzenia i nasilenia dolegliwości. Jeśli patologiczne procesy nie są jeszcze zbyt daleko posunięte stosuje się tak zwane leczenie zachowawcze, czyli farmako- i fizykoterapię. Specjalista przepisuje środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także preparaty zawierające kwas hialuronowy, glukozaminę oraz kolagen, substancje wspomagające regenerację chrząstki. Niektóre pacjent przyjmuje doustnie, inne są wstrzykiwane bezpośrednio do zmienionych chorobowo miejsc. Dodatkowym wsparciem w walce z degeneracją tkanek okalających staw kolanowy może być rehabilitacja, a dokładniej rzecz ujmując laseroterapia, krioterapia, plastrowanie dynamiczne, elektrostymulacja, ultradźwięki oraz ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy uda. W sytuacji, gdy chondromalacja znajduje się w trzecim bądź czwartym stadium przedstawione wyżej działania przestają wystarczać. Konieczna okazuje się interwencja chirurgiczna, na przykład autologiczny przeszczep chrzęstno-kostny (OATS), autologiczna implementacja chondrocytów (ACI), chondroplastyka czy zabiegi z użyciem płatów okostnych, komórek macierzystych lub błon kolagenowych.
Gdy kolano boli i strzyka, czyli co warto wiedzieć o chondromalacji rzepki?
To dość podstępna dolegliwość. Początkowo nie daje żadnych wyraźnych objawów. Dolegliwości bólowe często składane są na karb przemęczenia, przeciążenia lub… uroków dojrzałego wieku. Tymczasem żadnego, nawet najmniejszego dyskomfortu odczuwanego podczas poruszania się albo wykonywania codziennych czynności, nie należy lekceważyć. Oczywiście nie każde strzykanie w kolanie jest sygnałem świadczącym o rozwoju chondropatii rzepki. Niemniej jednak wszelkie wątpliwości powinien rozwiać lekarz po przeprowadzeniu odpowiednich badań diagnostycznych.
