Cholesterol to organiczny związek, który niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Głównie ze względu na to iż jest budulcem naszych komórek, oraz uczestniczy w produkcji ważnych hormonów (głównie płciowych). Oprócz tego pomaga wytwarzać witaminę D, oraz pełni istotną rolę w prawidłowym działaniu układu nerwowego. To, jaki mamy poziom cholesterolu zależy od naszego organizmu i oczywiście, od naszych własnych działań. Ok 80% całego cholesterolu to tzw. cholesterol endogenny, który wytwarzany jest samoistnie, w wątrobie. Pozostałe 20% to liczba, którą dostarczamy my sami – głównie z pożywieniem. Pamiętamy iż cholesterol występuje tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego, dlatego produkty z tej rodziny przyczynić się do pogorszenia naszego stanu zdrowia.
Spis treści
Cholesterol LDL – dobry czy zły?
W potocznym rozumieniu cholesterol dzielimy na: zły i dobry. Jest to oczywiście duże uproszczenie, ale pozwala ono zrozumieć i rozpoznać zarówno LDL jak i HDL. Ich różnica frakcji polega na tym iż lipoproteiny przenoszone są w różny, odmienny sposób. Ten drugi, HDL to cholesterol “dobry”, wykazujący się większą gęstością. Posiada on zdecydowanie więcej białka i mniej cząsteczek cholesterolu. Frakcja HDL obniża poziom złego cholesterolu i jest wydalana z organizmu, zaraz po przerobieniu kwasów tłuszczowych. Przenika ona do tętnic, ale nie odkłada się w nich, a więc poziom HDL w organizmie, może być wyższy niż wskaźnik LDL. Cholesterol “zły” to lipoproteiny o mniejszej gęstości. Jego zadaniem jest transportowanie cholesterolu z wątroby do komórek ciała. Niechlubne nazewnictwo bierze się stąd, iż przyczynia się on bezpośrednio do złego stanu naszego zdrowia (głównie układu krążenia). Im go więcej, tym gorzej, ponieważ jego nadmiar powoduje powstawanie blaszek miażdżycowych.
Czym jest cholesterol całkowity?
Najprościej mówiąc: cholesterol całkowity to poziom cholesterolu ogólnego, zarówno z LDL jak i HDL. Co ciekawsze ok 70% jego wartości to cholesterol “zły”, a pozostałe 30% to cholesterol “dobry”. Poziom całkowity sprawdza się w dokładnie taki sam sposób jak wszystkie jego składowe. Najlepiej zatem, decydując się na pobieranie krwi i badania laboratoryjne, wybrać wszystkie trzy wskaźniki (a jeszcze lepiej, gdy weźmiemy do pakietu tzw. trójglicerydy). Da nam to najlepszy obraz stanu zdrowia naszego organizmu. Ważne, by przed wykonaniem badania uprzedzić o branych lekach, zwłaszcza gdy zdecydujemy się interpretować otrzymany wynik.
Cholesterol norma
Oczywiście, zawsze warto indywidualnie interpretować otrzymane wyniki. Inaczej bowiem odczytamy otrzymaną wartość zdrowej kobiety, dziecka, czy mężczyzn po zawale. Dlatego absolutnie radzimy skonsultować swoje wyniki z lekarzem, nawet jeśli nasz wynik mieści się w podanych poniżej normach.
- cholesterol całkowity
Idealny wynik to liczba pomiędzy 138-200 mg/dl (3,6-5,2 mmol/l). Wynik powyżej 200, a już na pewno powyżej 250mg/dl jest alarmujący i sygnalizuje konieczną kontrolę lekarską. Im wyższy wynik tym wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia chorób serca. - cholesterol LDL
Czyli tzw. cholesterol “zły’ powinien być jak najniższy. Wynik poniżej 135 mg/dl jest bezpieczny i godny pochwały. Wynik powyżej 155 mg/dl jest zaliczany do bardzo wysokich i niebezpiecznych. - cholesterol HDL
“Dobry” cholesterol powinien być jak najwyższy. Dla kobiet idealny wynik to 40-80 mg/dl, a dla mężczyzn 35-70 mg/dl. Wyniki poniżej tych norm są oceniane jako złe, a te powyżej jako dobre.
Podwyższony cholesterol – co jest tego przyczyną?
No dobrze, ale od czego właściwie zależy nasz zły wynik cholesterolu? Większość z nas zapewne myśli, że wysoki wskaźnik to wina bardzo tłustej diety lub alkoholu. Owszem, trochę racji w tym jest, ale nie oznacza to, że wszyscy inni są bezpieczni i nie muszą się pilnować. Wbrew pozorom na nasz poziom cholesterolu wpływa naprawdę ogrom czynników. Głównym prowodyrem jest brak aktywności fizycznej. Badania wykazały iż codzienne, lekkie spacery są w stanie obniżyć jego poziom o nawet 10%. Oczywiście, ważna jest też nasza dieta. Nie chodzi tylko o nie jedzenie potraw smażonych – ważne jest by unikać rafinowanych węglowodanów i żywić się rybami, bogatymi w Omega-3. Krótko mówiąc: im mniej przetworzonej żywności tym lepiej. Kolejnym czynnikiem jest stres, który wcześniej czy później towarzyszy każdemu z nas. O ile krótkotrwały nie powoduje dużych problemów, o tyle permanentny wyniszcza nasze ciało od środka. Dodatkowe znaczenie mają wszystkie nasze nałogi: kawa, papierosy, alkohol czy słodycze.
Wysoki cholesterol – co to znaczy dla naszego zdrowia?
Poprawny poziom cholesterolu jest ważny dla naszego zdrowia, nie tylko dlatego, że tak mówią lekarze. Prawda jest taka, że podwyższone wskaźniki to udręka dla naszego codziennych czynności. Kiedy wartości przekraczają normy, jesteśmy narażeni na niewydolność nerek, łuszczycę, a także niedoczynność tarczycy. Gdy w organizmie mamy tzw. zastój żółci, prosimy się o powstawanie złogów i kamieni żółciowych, które ostatecznie skutkują operacją, polegającą na usunięciu całego woreczka żółciowego. Permanentny wysoki poziom cholesterolu to czynnik uszkadzający naszą wątrobę. Sytuacja, kiedy nasza wątroba poważnie choruje nazywana jest hiperlipoproteinemią.
Dodatkowo, poziom cholesterolu przyczynia się do powstawania cukrzycy, zespołu nerczycowego i co oczywiste – miażdżycy.
Niski cholesterol – co to znaczy dla naszego zdrowia?
Jak pisaliśmy na początku – cholesterol nie jest tylko złym bohaterem w naszych żyłach. Wbrew powszechnej, negatywnej sławy, jest on nam potrzebny do prawidłowego funkcjonowania. Kiedy nasz wynik nie mieści się w dolnych normach jesteśmy narażeni na marskość wątroby, infekcje wątroby czy jej martwicę. Można więc powiedzieć iż cholesterol jest pewnego rodzaju paliwem dla organów, a jego brak powoduje zastój i rozleniwienie wątroby. Głodzenie się lub nadczynność tarczycy mogą powodować obniżenie wyników, dlatego starajmy się wykonywać badania regularnie.
Jak obniżyć cholesterol?
Na szczęście to my sami mamy ogromny wpływ na to jak działa nasz organizm. Oczywiście, lepiej zapobiegać niż leczyć, ale jeśli z jakiegoś powodu, przegapimy ten moment – nie jest jeszcze za późno! Przede wszystkim – warto postawić na aktywność fizyczną. Nikt nie mówi o bieganiu maratonów, wystarczy krótki spacer czy nording-walking. Na drugim miejscu oczywiscie dieta, pełna oleju rybnego, orzechów i oliwy z oliwek,. Pamiętajmy by tłuste mięso zastąpić drobiem czy owocami morza. Stawiajmy także na przyprawy takie jak cebula, czosnek czy cynamon. Badania wykazały iż obniżają one nie tylko cholesterol, ale również ciśnienie krwi. W przypadku ogromnych problemów lekarz powinien zdecydować się na leczenie farmakologiczne.
Jak podwyższyć cholesterol?
Dieta podwyższająca cholesterol powinna opierać się na produktach odzwierzęcych, ale nietłustych i szkodliwych. Postawmy na jajka, wątróbkę, kiełbasę, sery żółte lub sery pleśniowe. Nie bójmy się tłuszczów, ale nie sięgajmy po te rafinowane. Łatwo przejść ze skrajności w skrajność, dlatego nie rezygnujmy z dotychczasowej aktywności fizycznej.
