Celiakia czyli nietolerancja na gluten (białko zawarte w ziarnach owsa, jęczmienia, pszenicy i żyta) jest chorobą immunologiczną. Chorują na nią zarówno dzieci jak i dorośli. Pomimo przewlekłych i uciążliwych objawów często ciężko ją rozpoznać, dlatego badania warto zacząć jak najwcześniej, stosując odpowiednią dietę.
Spis treści
Celiakia – przyczyny
Jest kilka teorii na temat przyczyn powstawania celiakii. Jedni twierdzą, że na jej powstanie i rozwój mają wpływ czynniki genetyczne. Inni szukają winy w chorobach występujących u pacjentów jak np. cukrzyca. Co spotyka się z dużym potwierdzeniem ponieważ celiakia dotykająca osób dorosłych powstaje jako powikłanie innych chorób. Kolejną teorią łączącą się z poprzednią jest kwestia słabej odporności organizmu po chorobach już przebytych. Celiakia może być również rezultatem autoagresji organizmu czyli odpowiedź immunologiczna na prawidłowe komórki organizmu.
Celiakia – objawy
Objawy wskazujące na celiakię są różnorodne i nie wskazują wyłącznie na tę chorobę. Objawy występują inaczej u dzieci niż u dorosłych. U dzieci zazwyczaj jest to biegunka, wzdęcia, bóle brzucha, niska waga. U dorosłych znacznie trudniej jest ją wykryć, czasem występuje bezobjawowo. Celiakię możemy podzielić na trzy typu: klasyczną, bezobjawowa, oraz późno występującą.
Celiakia klasyczna to taka w której występują najczęstsze objawy czyli biegunka, wzdęcia, niedobory witamin, anemia, bladość skóry, stopniowa utrata masy ciała oraz u dzieci zaburzenia wzrostu.
Celiakia bezobjawowa to taka w której objawy kliniczne w ogóle nie występują. Stwierdza się ją na podstawie badań z surowicy krwi. Ten rodzaj celiakii dzieli się na: celiakię latenta (gdzie kosmki jelitowe są prawidłowe) oraz celiakię niemą (gdzie kosmki jelitowe zanikają).
Celiakia późno występująca to taka w której objawy występują znacznie później i w której brak zmian w jelicie cienkim. Objawy występują dopiero jako skutek czegoś np. stresu, problemów z przewodem pokarmowym.
Poza wyżej wymienionymi objawami możemy spotkać się również z:
- zmianami skórnymi
- bólami kostno-stawowymi
- zapaleniami stawów
- bólami głowy
- nieregularnością miesiączek
- częstymi złamaniami
- uczuciem zmęczenia
- niewydolnością trzustki
- zapaleniami skóry
- chorobami przewlekłymi (np. cukrzyca, nowotwory jelita cienkiego, owrzodzenia jamy ustnej)
Celiakia – badania
Ciężko zdiagnozować celiakię ponieważ jej objawy są bardzo ogólne. Gdy zauważamy chroniczność objawów warto udać się do lekarza ze swoimi obawami. Badaniami jakimi należy wykonać są: biopsja śluzówki jelita cienkiego oraz badania serologiczne na obecność w surowicy krwi przeciwciał IgA, IgG, i IgM. Coraz popularniejszą metodą są testy DNA wykrywające celiakię wśród członków rodziny chorego. Umożliwia to jak najwcześniejsze leczenie. Przy badaniach na celiakię warto udać się również na inne badania diagnostyczne takie jak morfologia krwi, analiza moczu, próby wątrobowe. Wcześniejsze wykrycie umożliwia szybsze rozpoczęcie leczenia.
Celiakia – leczenie
Celiakia jest chorobą nieuleczalną, możemy jednak zatrzymać jej uciążliwe objawy stosując dietę bezglutenową. Produkty bezglutenowe oznaczone są w sklepach symbolem przekreślonego kłosa. Dieta bezglutenowa staje się coraz popularniejsza, coraz więcej produktów na sklepowych półkach możemy znaleźć niezawierających glutenu. Dla osób dotkniętych chorobą trzewną polecamy: pieczywo bezglutenowe, nabiał, owoce, warzywa, ryże, soję, kukurydzę, kawę oraz herbatę. Jeśli chcemy zjeść coś na mieście to restauracje zawsze powinny mieć w swoim menu wykaz alergenów. Dla zainteresowanych tą dietą powstaje coraz więcej publikacji o dietach bezglutenowych z których możemy zaczerpnąć wskazówek a czasem i całych jadłospisów.
