Czym jest hammam?

Rytuał hammam, nazywany często także ,,łaźnią turecką”, stanowi ważny element kulturowy świata muzułmańskiego, w szczególności Imperium Osmańskiego. Słowo ,,hamman” oznacza ogrzewanie i ciepło. Rytuał hammam dotarł do Europy w epoce wiktoriańskiej, stając się popularną metodą oczyszczania oraz relaksu.

W kulturze osmańskiej powstało wiele łaźni publicznych. Mniejsze łaźnie często zakładano w starych domach, w szczególności nieopodal nadbrzeżnych rezydencji. Dawniej takie miejsca pełniły głównie funkcję oczyszczającą. Dawniej regularne uczęszczanie do publicznych łaźni było koniecznością, ponieważ budynki prywatne zwykle nie posiadały kąpielisk – łaźnia stanowiła powszechne miejsce, w którym mieszkańcy Imperium Osmańskiego mogli oczyścić ciało z brudu oraz odpocząć zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Dzisiejszy hamman oznacza relaksujące kąpiele i masaże. Rytuał oferowany jest w większości tureckich hoteli i ośrodków spa.

W tradycyjnej łaźni tureckiej panuje wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Ciepłe środowisko umożliwia rozluźnienie mięśni, a tym samym – odpoczynek. Ponadto wysoka temperatura powietrza w połączeniu z gorącą parą wodną pomaga złuścić ciało z martwego naskórka i ułatwia otwieranie porów, dzięki czemu skóra zostaje dogłębnie oczyszczona. Z tego powodu rytuał hammam przez całe wieki znajdował się w czołówce pośród sekretnych sposobów podkreślających urodę osmańskich kobiet.

Struktura łaźni tureckiej

Tradycyjny hammam wyróżnia się na tle innych kąpielowych rytuałów na kilka sposobów. Decydującą rolę pełni odmienność wewnętrznej struktury łaźni, w której odbywają się rytuały. Z reguły łaźnia turecka podzielona jest na trzy sekcje – garderobę, kąpielisko oraz ogrzewalnię.

Garderoby są wykonywane w formie kabin lub pokojów, w której goście łaźni zmieniają ubrania przed i po zażytej kąpieli. Kąpielisko stanowi główną część łaźni tureckiej. To właśnie tam goście oczyszczają ciało i odpoczywają. Ostatnia część struktury, sekcja grzewcza, podzielona jest na trzy obszary. Miejsce, w którym znajdują się zbiorniki z ciepłą lub zimną wodą nazywa się ,,kurna”. Zamknięty obszar, w którym ludzie sami się obsługują, określany jest jako ,,halvet”. Natomiast ,,göbektaşı” jest, podwyższoną nad źródłem ogrzewania, platformą, pełniącą funkcję komory parowej, w której panuje bardzo wysoka wilgotność powietrza. Sekcja grzewcza znajduje się tuż pod łaźnią. Za utrzymanie wysokiej temperatury wody i powietrza na terenie łaźni odpowiada, nieprzerwanie pracująca, nagrzewnica.

Podstawową zasadą rytuału hammam jest kompleksowe oczyszczanie ciała. Główna część rytuału polega na starannym umyciu i złuszczeniu ciała. Istnieje wiele odmian rytuału, które rozszerzają tradycyjny hammam o inne elementy, między innymi: odprężające masaże i wysoce pielęgnacyjne nawilżanie twarzy.

Rytuał hamman krok po kroku

Pierwszym krokiem jest skorzystanie z garderoby, w której zdejmujemy ubranie. Do dalszej części łaźni przechodzimy z zasłoniętą dolną połową ciała. Kobiety powinny mieć pod spodem bieliznę – na terenie łaźni panuje bezwzględny zakaz chodzenia w kostiumie kąpielowym. Do zasłonięcia ciała służą specjalne ręczniki, nazywane ,,peştemal”.

Kolejną częścią łaźni jest ,,sıcaklık”, czyli pomieszczenie z wysoką temperaturą, składające się z kilku ,,kurn”, czyli zbiorników wodnych. W ,,sıcaklık” znajduje się również ,,göbektaşı” (podgrzewana platforma). Platforma znajduje się w centrum, pod kopułą, przez którą do środka łaźni wpadają promienie słoneczne.

Po około 15-minutowym pobycie w ,,sıcaklık” skóra staje się miękka i elastyczna. Oznacza to, że czas na główną część hammam, czyli złuszczanie. Jeżeli korzystamy z pakietu, który zapewnia pomoc asystenta – powinien się pojawić ze specjalną rękawicą, tak zwaną ,,kese”, wykorzystywaną do pozbywania się martwego naskórka. Asystent żeński określany jest jako ,,natir”, natomiast męski – ,,tellak”. Szorowanie rękawicą jest bezbolesne – poinformujmy jednak asystenta w przypadku odczuwania dyskomfortu. Proces złuszczania tradycyjnie kończy się wylaniem na głowę gościa kubła z zimną wodą.

Kolejnym krokiem pielęgnacyjnym jest ,,köpük”, będący określeniem mycia bąbelkowego i masażu. W tym celu asystent korzysta ze specjalnej gąbki nasączonej mydłem – dzięki niej ciało gościa pokrywa się przyjemnymi bąbelkami.

Po umyciu ciała przychodzi pora na pielęgnację włosów i skóry głowy. Ten krok możemy wykonać samodzielnie lub skorzystać z pomocy asystenta. Pielęgnacja głowy polega na umyciu włosów szamponem z jednoczesnym masażem skalpu. Mycie jest zakończone obfitym spłukiwaniem – asystent wylewa na gościa parę kubłów wody.

W tym miejscu tradycyjny rytuał hammam dobiega końca. Jednak nie oznacza to opuszczenie łaźni – goście mogą zrelaksować się na ,,göbektaşı”, a także odpocząć w salonie, w którym można się posilić i porozmawiać przy kubku ,,şerbet” – schłodzonego soku owocowego.

Facebook
WhatsApp
Twitter
LinkedIn
Pinterest