Niektóre dyscypliny sportowe i konkurencje wymagają odporności na długotrwałe zmęczenie. Jak można dowiedzieć się, czy ciało jest na to przygotowane? Czy podoła długotrwałemu, męczącemu wysiłkowi? Na pewno są jakieś metody, które umożliwią sprawdzenie tego. Faktycznie są.
Spis treści
Test na wydolność – o co chodzi?
Wytrzymałość to kontynuacja wykonywania czegoś, bez utraty efektywności tych działań i przy posiadaniu większej odporności na zmęczenia. Wydolność organizmu to możliwość wykonywania konkretnych czynności, które będą jak najbardziej ekonomiczne i efektywne.
Testy na wydolność wykonywane są w celu oceny kondycji fizycznej, tego jak organizm przystosowany jest do wysiłku. Jednym z podstawowym wskaźników, służący mierzeniu wydolności to VO2 max, czyli pułap tlenowy. Jednak ten wskaźnik wymaga specjalnej aparatury, dlatego w codziennych warunkach, najłatwiej jest stosować pomiar tętna na różnych etapach. Nie jest to najdokładniejsza metoda, jednak nie wymaga dużego nakładu pracy ani specjalnych sprzętów. Jednym z takich testów wydolnościowych jest właśnie test Astrand-Ryhming.
Kto zwykle poddaje się takim testom?
Najczęściej takim testom poddawani są sportowcy, a same testy przeprowadzane są w warunkach laboratoryjnych. Po przeprowadzeniu takiego testu otrzymujemy informacje o pułapie tlenowym, o którym już była mowa. Co to dokładnie? Pułap tlenowy to ilość tlenu, którą maksymalnie może pobrać organizm człowieka podczas wysiłku fizycznego, o wysokim stopniu intensywności. Wyraża się go w litrach tlenu na minutę albo mililitrach tlenu na kilogramy masy ciała na minutę. Czynnik, który warunkuje VO2 max jest zdolność transportu tlenu do mięśni i możliwość jego wykorzystania. Pułap tlenowy w dużym stopniu zależny jest od od naszych genów, jednak nie tylko to decyduje o tym, jaki mamy maksymalny pułap tlenowy. Można się domyślić, że treningi pomogą nam w poprawie pracy serca oraz mięśni.
Jakie inne czynniki warunkują VO2 max?
- Wiek
Największe wielkości VO2 max osiąga pomiędzy 18, a 20 rokiem życia wśród mężczyzn i kobiet. - Płeć
Kobiety mają niższy poziom VO2 max, ze względu na większy poziom tkanki tłuszczowej i mniejszy tkanki mięśniowej - Trening
Trening umożliwia zwiększenie poziomu VO2 max. Największy przyrost pojawia się na samym początku treningów, później odgrywa on mniejszą rolę. - Zmiany wysokości
Wraz ze wzrostem wysokości zawartość tlenu w powietrzu maleje. VO2 max obniża się o około 10% na 1000 m n.p.m. Nie dotyczy to wysokości poniżej 1000 m n.p.m, ponieważ w takich warunkach spadek wartości VO2 max, nie jest zauważalny.
Test Astrand-Ryhming – co to?
Test ten polega na wykonaniu wysiłku submaksymalnego, czyli takiego, który ma niższą intensywność niż maksymalna. Wykonuje się go na cykloergometrze albo przez wejście na stopień o wysokości 33 cm w przypadku kobiet i 40 cm, jeśli chodzi o mężczyzn. Również intensywność powinna być odpowiednio dobrana. Tętno powinno ustabilizować się na poziomie 130-150 sk/min. Wysiłek powinien trwać od 5 do 8 minut, w trakcie testu dokonuje się pomiaru tętna, jednak nie robi się tego podczas całego testu. Wartość z każdej minuty musi być podobna. Różnica większa niż 4 sk/min, sprawia że pomiary tracą sens. 4 sk/min uznaje się za równowagę czynnościową i moment, w którym można zakończyć test. Jeżeli decydujemy się do testu wykorzystać stopień to powinniśmy nadać konkretny rytm wchodzenia. Pomiary tętna wykonujemy w taki sam sposób jak przy cykloergometrze.
Do wyznaczenia VO2 max służy nomogram, stworzony przez twórców. Uśrednioną częstość skurczów układa się na nomogramie. Wszystkie pomiary łączy się na takim grafie. Jednak wymaga to odrobiny pracy.
W celu przeprowadzenia obliczeń na nomogramie należy przeprowadzić linię prostą przez wartość obciążenia i częstość skurczów serca. Potem należy na skali odczytać wartość. Wynik, który uzyskamy należy pomnożyć przez współczynnik, który uwzględni wiek. Oprócz testu Astranda-Ryhminga można znaleźć jeszcze inne metody, które pozwolą na ocenienie wydolności. Do takich testów należy na przykład test Margarii.
