Prawidłowa waga jest kluczem do uniknięcia wielu poważnych chorób. Czy wskaźnik WHR jest miarodajnym narzędziem do określania optymalnego ciężaru ciała?
Treść artykułu zawiera następujące informacje:
- Czym jest wskaźnik WHR.
- Czym różni się wskaźnik WHR od BMI.
- Jak obliczyć wskaźnik WHR.
- Jak zinterpretować wartość wskaźnika WHR.
Dowiedz się więcej o wskaźnikach prawidłowej wagi, czytając artykuł: BMI jest wyznacznikiem podczas odchudzania – fakt czy mit?
Określenie prawidłowej masy ciała bywa problematyczne. Niestety branie pod uwagę tylko całkowitego ciężaru w wielu przypadkach nie pozwala ocenić ogólnej kondycji organizmu. Ten problem rozwiązano za pomocą opracowania rozmaitych metod, mających na celu określenie prawidłowej masy. Najpopularniejszą nich jest obliczanie BMI, czyli stosunku wagi w kilogramach do kwadratu wzrostu w metrach. Niestety wskaźnik ten ma wiele wad i w wielu przypadkach jest bezużyteczny. W takich sytuacjach warto monitorować wartość wskaźnika WHR. Czym on jest i jak go obliczyć? Zapraszamy do lektury.
Spis treści
Czym jest wskaźnik WHR?
Wskaźnik WHR (ang. waist-hip ratio) to stosunek obwodu talii do bioder. Z tego powodu nazywany jest też wskaźnikiem talia-biodro. Jego obliczanie pozwala na określenie typu otyłości. Oznacza to, że wskaźnik jest niezwykle pomocny w przypadku osób z nadwagą, których waga przekracza przyjęte normy. Jego obliczenie u osoby o prawidłowej wadze może jednak również być przydatne. Dzięki poznaniu WHR można na przykład określić partie ciała, które powinny być w szczególności aktywowane podczas ćwiczeń.
Wynik obliczeń WHR pozwala na określenie typu otyłości:
- Typu jabłka, który wskazuje na otyłość brzuszną (inaczej wisceralną lub androidalną). Oznacza to, że większość tłuszczu zlokalizowane jest w okolicach brzucha.
- Typu gruszki, który oznacza otyłość pośladkowo-udową (inaczej obwodową lub ginoidalną). W takim przypadku tłuszcz w większości zlokalizowany jest w dolnych partiach ciała.
Wiele osób w tym momencie zastanawia się pewnie, dlaczego tak ważne jest poznanie typu otyłości? Przecież w teorii nadmiarowe kilogramy trzeba po prostu zrzucić i nie martwić się, w jakim miejscu ciała jest ich najwięcej. Czy tak jest? W pewnym sensie tak, jednak typ sylwetki wiąże się w dużej mierze ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia określonych chorób. Dużo bardziej niebezpieczna jest otyłość brzuszna, która zwiększa ryzyko zaburzeń metabolicznych, zwyrodnień i chorób narządu ruchu i układu krążenia. WHR wskazujący na ten typ otyłości jest więc również wskazaniem do wykonania odpowiednich badań i wdrożenia leczenia.
Jak się ma WHR do wskaźnika BMI
Obliczanie BMI polega na podzieleniu masy ciała (w kg) przez kwadrat wzrostu (w metrach). Dzięki temu można w dużym uproszczeniu określić, czy waga organizmu jest optymalna w stosunku do wysokości ciała. Czy tak otrzymany wynik BMI będzie miarodajny? Niestety tak proste obliczenia nie pozwalają na wiarygodne określenie stanu zdrowia pacjenta. Dlaczego? Dla lepszego zobrazowania problemu posłużymy się przykładem.
Wyobraźmy sobie dwie kobiety o tym samym wzroście i masie ciała. Tożsame parametry, oznaczają, że kobiety mają również identyczne BMI, które przykładowo wynosi 26, wskazując na nadwagę obu kobiet. Wgłębmy się teraz w inne cechy obu pań. Jedna z nich spędza większość czasu na kanapie, a jej masa składa się głównie z tłuszczu. Druga z kobiet ćwiczy na siłowni kilka razy w tygodniu. Zawartość tłuszczu w jej organizmie to 14%, a większość masy ciała stanowią mięśnie. Jej celem jest przybranie jeszcze kilku dodatkowych kilogramów. Czy można powiedzieć, że obie kobiety są w tej samej kondycji? Czy obie panie mają nadwagę? Oczywiście, że nie! To właśnie dlatego stosowanie wskaźnika BMI, jako jedynego narzędzia diagnostycznego, mija się z celem. Ponadto obliczanie BMI nie ma sensu u kobiet w ciąży oraz dorastającej młodzieży.
Czy w takim razie wskaźnik WHR jest lepszy? Zdecydowanie tak, co jednak nie oznacza, że BMI jest niepotrzebne. W diagnostyce otyłości powinno stosować się obie te metody, wykorzystując ich mocne strony. W praktyce oznacza to, że wskaźnik WHR oblicza się u osób, u których stwierdzono wyższe niż normalne BMI.
Jak sprawdzić swój wskaźnik WHR
Omówiliśmy już podstawowe pojęcia związane z popularnymi wskaźnikami wagi. Czas zatem przejść do praktyki. Jak obliczyć wskaźnik WHR? W tym celu należy posłużyć się wzorem.
WHR = obwód talii/obwód bioder
Podstawienie pod niego danych to najłatwiejsza część zadania. Nie ma nawet potrzeby samodzielnego liczenia. Wystarczy znaleźć w Internecie kalkulator wskaźnika WHR i wpisać do niego dane.
Na co zatem zwrócić uwagę? Najważniejszą kwestią podczas obliczania wskaźnika WHR jest dobrze przeprowadzony pomiar. Wykonuje się go w innych miejscach ciała w zależności od płci. Kobiety powinny zmierzyć talię na środku obszaru znajdującego się pomiędzy dolnym łukiem żeber a górnym brzegiem grzebienia kości biodrowej. Biodra panie mierzą w miejscu największej wypukłości pośladka. Mężczyźni zaś talię powinni zmierzyć na wysokości pępka, a biodra na wysokości górnego końca kości udowej.
Ważne, aby pomiarów dokonywać rano lub na pusty żołądek. Zbytnie wypełnienie jamy brzusznej może w znacznym stopniu zaburzyć wyniki.
Jakie wartości wskaźnika WHR są odpowiednie?
Jak każdy wskaźnik i WHR ma normy. W tym przypadku są one dość rygorystyczne, ponieważ prawidłowy wynik powinien wynosić 0,8 u kobiet i 1.0 u mężczyzn. Taki wynik to jednak ideał, który osiągnie niewiele osób. Co z pozostałymi? Ogólnie przyjmuje się, że wartości od 0,67 do 0,80 u kobiet i 0,85 do 0,95 u mężczyzn mieszczą się w normie. Jak łatwo więc zauważyć problemem jest głównie zbyt wysokie WHR, które informuje o występowaniu otyłości brzusznej. Może ona powodować naprawdę wiele dolegliwości i zmian chorobowych. Walka z dodatkowymi kilogramami nie jest więc w tym przypadku, tylko kwestią estetyczną. Poniżej znajdują się najczęstsze zagrożenia wynikające ze zbyt dużej masy ciała.
| Wskaźnik WHR: tabela dla kobiet | ||
| Wartość wskaźnika | Typ otyłości | Zagrożenia |
| WHR > 0,8 | Otyłość typu „jabłko” | Problemy z zajściem w ciążę, choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, odporność na insulinę, pogorszenie wydolności płuc, hiperinsulinemia, hiperurykemia i wysokie stężenie fibrynogenu we krwi. |
| WHR < 0,8 | Otyłość typu „gruszka” | Bóle pleców, zwyrodnienia stawów, żylaki, powstawanie kamieni żółciowych. |
| Wskaźnik WHR: tabela dla mężczyzn | ||
| Wartość wskaźnika | Typ otyłości | Zagrożenia |
| WHR > 1 | Otyłość typu „jabłko” | Duże ryzyko insulinooporności, mniejsza płodność, zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy i zawału serca, choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, odporność na insulinę, pogorszenie wydolności płuc, hiperinsulinemia, hiperurykemia i wysokie stężenie fibrynogenu we krwi, rak jelita oraz prostaty. |
| WHR < 1 | Otyłość typu „gruszka” | Bóle pleców, zwyrodnienia stawów, żylaki, powstawanie kamieni żółciowych. |
Podsumowanie wiedzy o wskaźniku WHR
Wskaźnik WHR to niezwykle ważne narzędzie określające sytuację zdrowotną osób otyłych lub z nadwagą. Racjonalne korzystanie z tego typu metod diagnozy pozwala na wczesne zapobieganie wielu chorobom wynikającym z nadprogramowych kilogramów. Ponadto nieprawidłowości podczas kontroli WHR mogą również przyczyniać się do szybszego podjęcia działań eliminujących czynniki pogłębiające problemy z wagą, a tym samym pozwalają na szybsze pozbycie się problemu.
Brak reakcji pacjenta w przypadku stwierdzenia zbyt wysokiego WHR może skutkować wieloma chorobami, w tym sercowo-naczyniowymi, rakiem, cukrzycą i zaburzeniami ciśnienia. Tylko natychmiastowe działania mogą zatrzymać rozwój dolegliwości i poprawić jakość życia. Leczenie tego typu zaburzeń opiera się głównie na diecie, odpowiednio dobranych ćwiczeniach oraz niekiedy na farmakoterapii. W przypadku dużej nadwagi najkorzystniej i najbezpieczniej kiedy chory korzysta z profesjonalnej pomocy lekarskiej.
FAQ
Czym jest wskaźnik WHR?
Wskaźnik WHR to stosunek wielkości talii do bioder. Dzięki niemu można określić rozłożenie tłuszczu w organizmie, a tym samym typ sylwetki.
Jaka wartość wskaźnika WHR uznana jest za mieszczącą się w normie?
Za prawidłową wartość wskaźnika uważa się wynik od 0,67 do 0,80 u kobiet i 0,85 do 0,95 u mężczyzn.
Jak obliczyć wskaźnik WHR?
Wskaźnik WHR oblicza się dzieląc wartość obwodu talii przez wartość obwodu bioder.
